Cumhur İttifakı dışında kalan Meclis'teki tüm siyasi partiler ve beş bağımsız milletvekili, kamuoyunda "Zeytin ve Maden Yasası" olarak bilinen yasal düzenlemenin iptali ve yürürlüğünün durdurulması talebiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Başvuru metninde, yasanın anayasaya aykırı olduğu yönünde 19 farklı gerekçe sunuldu.
BAŞVURUNUN GEREKÇELERİ
Yapılan ortak açıklamaya göre, başvurunun temel gerekçeleri şu başlıklar altında toplanıyor:
* Çevre ve Tarım Alanlarına Yönelik Tehditler: Yasanın, Muğla'daki zeytinlikleri, meraları ve ormanları madencilik faaliyetlerine açtığı belirtildi. Bu durumun, çevre hakkı ile tarım ve hayvancılıkla uğraşanların korunması ilkelerine aykırı olduğu vurgulandı.
* Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Esnekliği: Çevresel etki değerlendirme süreçlerinin esnetildiği, kamu kurumlarına görüş bildirmeleri için çok kısa süre tanındığı ve cevap verilmemesi durumunda görüşlerin olumlu sayıldığı belirtildi. Bu uygulamanın çevre hakkını ihlal ettiği ifade edildi.
* Acele Kamulaştırma ve İmtiyazlar: Yenilenebilir enerji ve "stratejik madenler" için acele kamulaştırma yetkisi verilmesi eleştirildi. Ayrıca, 31 Aralık 2024'ten önce mevzuata aykırı inşa edilen elektrik üretim tesislerine imar affı getirilmesi de anayasaya aykırı bulundu.
* Şirketler İçin Yaptırımların Hafifletilmesi: Maden şirketlerinin ruhsat bedellerini yatırmaması veya yıllık üretim hedeflerini gerçekleştirememesi durumunda uygulanacak yaptırımların kaldırılmasına yönelik düzenlemeler, devletin madenler üzerindeki hakkını zedelediği gerekçesiyle başvuruda yer aldı.
* Demokrasi ve Hukuk İlkeleri: Madencilik sektöründe meslek odaları ve STK'lar olmaksızın sadece merkezi idareden oluşan bir kurulun kurulması, katılımcı demokrasi ilkesine aykırı olarak gösterildi. Ayrıca, aynı alanda birden fazla ruhsat verilebilmesi ve bazı maden gruplarının ihale yerine doğrudan ruhsatlandırılması eşitlik ilkesine aykırı bulundu.
BAŞVURAN PARTİLER
Anayasa Mahkemesi'ne yapılan bu ortak başvuruya imza atan partiler arasında Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Demokratik Bölgeler Partisi, Deva Partisi, Emek Partisi, Gelecek Partisi, Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi, İyi Parti, Saadet Partisi, Türkiye İşçi Partisi, Yeniden Refah Partisi ve Yeşil Sol Parti yer aldı. Bu partilere ek olarak beş bağımsız milletvekili de başvuruya destek verdi.