Rus donanmasına at dört savaş gemisinin Küba’nın başkenti Havana’ya gelmesi akıllara 1962 yılında yaşanan Küba Füze krizini getirdi.

Rusya kendi donanmasına ait dört savaş gemisini Küba’ya gönderdi.

Rus Donanması Başkomutanı Alexander Moiseyev, gemilerin Küba’ya giderken yol boyunca “Atlantik Okyanusu’nda hassas füze silahlarının kullanımına ilişkin” tatbikatlar gerçekleştirdiğini açıkladı. Moiseyev, “Tatbikat sırasında fırkateyn ve nükleer güçle çalışan denizaltının mürettebatı, bilgisayar modellemesi yoluyla, 600 kilometreden daha uzakta bulunan ve düşman gemi gruplarını gösteren deniz hedeflerine karşı yüksek hassasiyetli füze silahlarının kullanımını denemektedir” ifadelerini kullandı.

Bununla beraber Rus savunma bakanlığı kaynakları, gemilerin “Florida kıyılarının birkaç düzine kilometre yakınından geçtiğini” belirtti.

ABD basını ise gemilerin Florida kıyılarının 200 mil açığında bulunduğunu belirtti.

BEYAZ SARAY: TEHDİT OLARAK GÖRMÜYORUZ

Beyaz Saray sözcüsü John Kirby daha önce yaptığı açıklamada ABD’nin Rus donanmasına ait gemilerin Küba’ya yaptığı ziyaretle ilgili durumu takip ettiğini ancak bunu “ulusal güvenliğine yönelik bir tehdit olarak görmediğini” söylemişti.

Adaya Moskova’yı temsilen bir önceki en üst düzey ziyaret, Rusya’nın öncül devleti olan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) son devlet başkanı Mikail Gorbaçov tarafından 1989 yılında gerçekleştirilmişti.

AKILLARA 1962 FÜZE KRİZİ GELDİ

SONER BAHADIR

Havana Körfezi’ndeki bu hareketlilik akıllara 1962 yılında yaşanan Küba Füze Krizi’ni getirdi.

ABD ile Türkiye arasında 1959 yılında yapılan anlaşmanın ardından ABD, Türkiye’ye 1961 yılında Jüpiter Füzeleri’ni yerleştirdi. Bu gelişme, aralarında Soğuk Savaş bulunan ABD ile SSCB arasındaki ilişkilerin daha da gerilmesine neden oldu.

14 Ekim 1962 tarihinde bir ABD casus uçağı, Küba’da bir füze rampası inşaatı yapıldığını tespit etmişti. Füze rampasına Sovyet füzeleri yerleştirilmeye başlanmış fakat ateşleme için bazı parçaların getirilmesi gerekiyordu. Sovyet gemileri ise bu parçaları ulaştırmak üzere Küba’ya doğru harekete geçmişti.

Bunun üzerine ABD, 22 Ekim 1962 tarihinde Küba’ya abluka uygulamaya başladı ve SSCB’ye, Küba’ya doğru seyir halindeki gemilerin geri dönmemesi durumunda batırılacağı belirtildi.  Dönemin SSCB Bakanlar Kurulu Başkanı Nikita Kruşçev ise gemilerin saldırı değil savunma silahları taşıdığını belirterek gemilerin geri dönmesi talebini reddetti.

Nikita Kruşçev, 27 Ekim 1962 tarihinde dönemin ABD Başkanı John Kennedy’ye, Türkiye’deki füzelerin sökülmesi durumunda SSCB’nin de Küba’daki füzeleri sökeceğini ve Türkiye’nin toprak bütünlüğü ile bağımsızlığına saygı göstereceğini belirten bir mektup gönderdi. Aynı gün bir mektupla cevap veren John Kennedy ise Küba’daki füzelerin sökülmesi durumunda uygulanan ablukanın sona ereceğini belirtmiş fakat Türkiye’deki füzelerin akıbeti hakkında ise net ifadeler kullanmadı.

Kruşçev, Kennedy’ye ertesi gün yani 28 Ekim 1962 tarihinde ikinci bir mektup yazmış ve Kennedy’nin Küba ile ilgili önerilerine sıcak baktıklarını belirtmiş fakat Türkiye’deki füzeler hakkında hiçbir şey söylememişti. Kennedy ikinci mektubunda ise “sağduyulu kararı için” Kruşçev’e teşekkür etmişti.

Bu mektupların ardından Küba’daki abluka kaldırılmış ve kriz sona ermişti.