TCMB, “Yurt içi talebin yavaşlamaya devam ederek enflasyonist etkisinin azaldığı” tespitini yaptı. Yurt içi talebin düşeceği ise Cumhurbaşkanlığı’nın hazırladığı OVP’de öngörülmekteydi.

SONER BAHADIR

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası(TCMB) Para Politikaları Kurulu’nun(PPK) dünkü toplantı kararında yer alan, “Üçüncü çeyreğe ilişkin göstergeler yurt içi talebin yavaşlamaya devam ederek enflasyonist etkisinin azaldığına işaret etmektedir” ifadeleri dikkat çekmişti.

5. kez yerinde sayan TCMB: Yurttaş alışveriş yapamıyor ve yapamayacak

Yurt içi talebin azalması ise, 2024-2026 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Program’da(OVP) öngörülmüştü.

OVP: PARASAL SIKILAŞMA KIRILGANLIĞI ARTTIRIR

Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı(SBB) tarafından 30 Eylül 2023 tarihinde açıklanan OVP’nin 5. sayfasında sıkı para politikalarının ekonomide kırılganlığı besleyebileceği öngörüsüne yer verilmişti.

OVP’de bununla ilgili, “Küresel düzeyde dirençli hale gelen enflasyon, alım gücünün düşmesine ve hanehalklarının yaşam standartlarının gerilemesine yol açmaktadır. Enflasyonla mücadele kapsamında sıkı para politikası uygulamalarının devam etmesi halinde ise bu uygulamanın yatırım ve üretimde azalışa yol açarak dünya ekonomisinde kırılganlıkları beslemesi muhtemeldir” ifadelerine yer verilmişti.

“SIKI PARASAL DURUŞ” TEMEL ARAÇLAR ARASINDA

OVP’de sıkı para politikaları hakkında “kırılganlıkları besleme” öngörüsü yapılmasına rağmen OVP’nin temel politika araçları arasında sıkı para politikaları da sayılmıştı.

OVP’nin 15. sayfasında, “OVP’nin temel amaçlarından biri, iç ve dış dengenin sağlandığı istikrarlı bir büyüme ortamını sürdürürken enflasyonun dönem sonunda tek haneli seviyelere düşürülmesini sağlayarak refahı artırmaktır. Bu dönemde, yapısal dönüşümlerin yanı sıra sıkı parasal duruş ve mali disiplin temel makroekonomik politika araçları olacaktır” denilmişti.

OVP’DE “İÇ TALEBİN DENGELENMESİ” HEDEFİ

Aynı analizin devamındaki paragrafta ise sıkı para politikasının “iç talebi dengelemesi”nin beklendiği belirtilerek, “Program döneminde, fiyatlama davranışlarını etkileyerek iç talebi dengelemesi beklenen sıkı parasal duruş, enflasyonun arz yönlü nedenlerine yönelik yapısal politikalarla desteklenecektir” ifadelerine yer verilmişti.

SIKI PARA POLİTİKASI, TASARRUF VE VERGİ

2 Aralık 2021 – 4 Haziran 2023 tarihleri arasında görev yapan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati döneminde uygulanan ve AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Ben ekonomistim” diyerek savunduğu “Türkiye Ekonomi Modeli”, yüksek enflasyona ve hayat pahalılığına neden olmuştu.

14-28 Mayıs 2023 Genel Seçimleri’nin ardından Nureddin Nebati’den 4 Haziran 2023 tarihinde görevi devralan Mehmet Şimşek yönetimi ise enflasyonla mücadele kapsamında “sıkı para politikası” uygulama kararı almıştı.

Anadolu Ajansı’nın aktardığına göre, devir teslim töreninde konuşan Mehmet Şimşek, “Enflasyonu kalıcı olarak düşürmek ve fiyat istikrarını sağlamak için Merkez Bankası parasal duruşunu sıkılaştırmıştır. Politika faiz artışı, seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma tedbirleri ile desteklenmektedir” ifadelerini kullanmıştı.

Bu politika doğrultusunda “Kamuda Tasarruf Tedbirleri” genelgesi yayınlanmış ve ek vergi paketi düzenlemesi yapılmıştı.

ZEYBEKÇİ, “TALEPLERİ YOK ETMEK MÜMKÜN DEĞİLDİR” DEMİŞTİ

TCMB’nin yurt içi talebin düştüğü yönündeki tespiti de akıllara, 14 Ağustos 2024 tarihinde AKP Genel Başkan Yardımcısı ve 2016-2018 yılları arasında Ekonomi Bakanı olarak görev yapan Nihat Zeybekçi’nin talebi azaltarak enflasyonla kalıcı mücadele verilemeyeceği ve artık üretimin arttırılarak refahın arttırılması gerektiği yönündeki açıklamasını getirdi.

CNN Türk’e konuşan Nihat Zeybekçi, “Enflasyonla ilgili kalıcı mücadelenin arzı arttırmak, üretimi arttırmak, istihdamı arttırmak, yatırımları arttırmak şeklinde olması gerektiğine inanıyoruz ve katî çözüm de odur zaten. Bugüne kadar aldığımız tedbirlerin içinde eş zamanlı bir şekilde parasal tedbirlerin yanında bunları enflasyonla mücadele ekonomi programı halinde bir bütün olarak düşünürsek; talepleri aşağı çekmek, talepleri yok etmek mümkün değildir. Şu anda aldığımız parasal tedbirlerle talebi ertelersiniz ama parasal tedbirler sayesinde sermayenin para kazanmasıyla yaptığımız bu döngüde talebin artarak tekrar gelme ihtimali vardır. Talebin artarak geri gelmesi halinde o güne kadar bir üretim seferberliğiyle özellikle Türkiye’de tarım ve gıdayla ilgili bölümlerde hızlı bir şekilde bir üretim seferberliğini verilecek olan tüm desteklerle bizim başlamamız lazım” şeklinde konuşmuştu.