“EVET, SABAH OLACAKTIR”
DOĞRULAMA KURAMLARI
ABD’de başkanlık seçimi.. Gazetelerdeki yazılardan öğrendim. Bu seçim şaşırtıcı olmuş. İşçilerin hele kadınların desteklemesi, ama olmuş. Beklenmedik sonuçlar da olsa demokratik seçim deniyor.
Şimdi soru şu. Demokratik denen seçimde, devleti yönetme hakkı neye dayanıyor, bu dayanak doğru mu. O zaman doğruluk kuramlarına bakalım. Felsefede dört doğruluk kuramı var. Şimdi bunları görelim.
Uygunluk kuramı: Bir önerme nesnel gerçekliğe uygunsa o önerme ya da eylem doğrudur.
Uymuyorsa doğru değildir. Örnek, AKP erki işçi sınıfını gözetmez. Ama uygunluk önermesinin yanlışlığı erki bozmaz… Çünkü AKP uygunluk kuramına göre erke gelmedi.
Tutarlılık Kuramı: Önermeler arasında karşıtlık yoksa bu önerme doğrudur. Karşıtlık varsa önerme doğru değildir. Örnek, AKP ucuzluk getirmek için erke çıktı. Ama ucuzluk getirmedi. Ama bu AKP’nin erkini bozmaz. Çünkü tutarlılık kuramına göre erke gelmedi.
Pratik Kuram: İnsanın işine gelen doğrudur bu kurama göre. Ama AKP bu kuramla erke gelmedi, dolaysıyla erki bozulmaz.
Tümel Uzlaşım Kuramı: Çoğunluğun doğru dediği doğrudur.. Demokrasi bu kurama dayanır. Çoğunluğun oyunu alan parti erke gelir. Örnek AKP çoğunluğun oyunu aldı, erke geldi. AKP ya da bir başka parti, diyelim, CHP oy çokluğuyla erke geldi. Bu gerçektir, ama doğru mudur?
DOĞRULUK –GERÇEKLİK SORUNU
Doğrulukla gerçeklik çok sık karıştırılır. Gerçeklik nesneldir, doğru ya da yanlış değildir. Örnek vermek gerekirse güneş gerçekliktir. Yanlış ya da doğru değildir. Güneşle kurulan ilişki doğru ya da yanlıştır. Demokrasiden örnek, (x) parti gerçektir. Ama çoğunluğun oyunu alması doğru olduğunu göstermez.
APTALCA BİR EYLEM
2500 yıl önce Sokrates çoğunluğun oyuyla erke gelmenin aptalca bir eylem olduğunu söyledi, “Devleti yönetecek ve devletin sağlığını koruyacak insanları, bu biçimde çok daha aptalcaydı.”(1) Sokrates böyle dedi. Burjuva demokrasisini savunamadılar Sokrates’e karşı. Bir suç giydirip katlettiler Sokrates’i.
NİTELİK SORUNU
Sinan Çiftyürekli, burjuva demokrasisi için şöyle dedi, “Demokrasi, sınıflı toplumlarda mülkiyet sahibi sınıf ve erkek egemen olarak doğdu. Antik çağda mülk sahibi yurttaşlar için baskı ve sömürü rejimiydi. Burjuvazinin iktidara gelişiyle birlikte şekillenen modern demokrasilerde de sınıfsal egemenlik ve sömürüye dayalı niteliği özü itibarıyla değişmedi.”(2)
“EVET SABAH OLACAKTIR”
Oy çokluğuyla demokrasiyi savunan burjuva, işine gelmedi mi, kendi savını çürütüyor. Oy çokluğuyla iş başına gelmiş belediye başkanlarını görevden alıyor, oy çokluğuyla milletvekili olanları da milletvekili saymıyor. Gecenin karanlığında orasını burasını eziyor insan haklarının… Tevfik Fikret düşüyor usuma: “Evet sabah olacaktır, sabah olursa, geceler/Geçer, kıyamete dek sürmez, en sonunda bu gök/ Bu mavi gök size bir gün acır, usanma sakın”(3)
(1) Lazsio Versenyi, Sokratik Hümanizma, Çeviren:Ahmet Cevizci, Sentez Yayıncılık, Bursa, 2007, y-156
(2) Sinan Çüftyürek, Demokrasi, Kavram Sözlüğü, Özgür Üniversite Kitaplığı, Ankara, 2007, Y-128
(3) Tevfik Fikret, Kırık Saz, Türkçeleştiren: Ahmet Muhip Dıranas, Adam Yayınları, İstanbul , Y121
www.tele1.com.tr’den alınmıştır