ABC POLİTİK HABER MERKEZİ

Suriye’de Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki cihatçı örgütler, Kasım sonunda yıldırım harekatı başlattı. Cihatçı gruplar, Halep’ten Şam’a kadar ilerleyerek Suriye Devleti’nin çöküşünü hızlandırdı. Bu süreçte uluslararası aktörler, gelişmelere doğrudan müdahale etti.

HALEP’TE CİHATÇI GRUPLAR İLERLEDİ

Cihatçı gruplar, 27 Kasım’da İdlib merkezli bir harekat başlattı. Heyet Tahrir eş-Şam öncülüğündeki örgütler, Halep’i hedef aldı. 29 Kasım’da Halep’in kuzeyinden giren cihatçılar, şehri hızla kontrol altına aldı. Rusya’nın sınırlı hava saldırıları, cihatçıların ilerleyişini durduramadı. Böylece Halep’te 8 yıllık Suriye Devleti kontrolü sona erdi.

HAMA VE HUMUS’TA KONTROL CİHATÇILARA GEÇTİ

Cihatçı gruplar, 5 Aralık’ta Hama’yı ele geçirdi. Hama’da direniş göstermeyen Suriye askerleri hızla bölgeden çekildi. 7 Aralık’ta cihatçılar, stratejik geçit noktası olan Humus’u aldı. Humus üzerinden Şam’a ilerleyen cihatçılar, başkenti kontrol altına aldı.

ŞAM’DA YÖNETİM DEĞİŞTİ

8 Aralık’ta Beşar Esad, Moskova’ya sığınarak ülkeden ayrıldı. Şam’da otorite tamamen cihatçı grupların eline geçti. 10 Aralık’ta, HTŞ destekli Suriye Kurtuluş Hükümeti lideri Muhammed el Beşir göreve getirildi. Yeni yönetim, HTŞ’nin desteğiyle Şam’da kontrol sağlamaya çalıştı.

TÜRKİYE’NİN ETKİN ROLÜ

MİT Başkanı İbrahim Kalın, 12 Aralık’ta Şam’a giderek Emevi Camii’nde namaz kıldı. HTŞ lideri Ahmed Şara, Kalın’a eşlik ederek görüşmelere katıldı. Türkiye, bu ziyaretle HTŞ ile ilişkilerini açıkça ortaya koydu. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 22 Aralık’ta Şam’da yeni yönetimle temaslarını sürdürdü. Fidan, görüşmeler sırasında HTŞ ile uzun süredir devam eden ilişkilerini vurguladı.

ULUSLARARASI AKTÖRLERİN TEPKİLERİ

ABD, HTŞ’nin yeni yönetim üzerindeki etkisini sınırlamak için harekete geçti. ABD, HTŞ lideri Ahmed Şara’nın başına koyduğu ödülü kaldırdı. Bununla birlikte ABD, cihatçı gruplara yönelik bir dizi şart sundu. Özellikle yabancı cihatçıların sınır dışı edilmesi talep edildi. SDG’ye yönelik saldırıların durdurulması da ABD’nin şartları arasında yer aldı. ABD ayrıca, yeni yönetimin laik esaslara uygun hareket etmesi gerektiğini belirtti.

İSRAİL’İN STRATEJİK HAMLELERİ

İsrail, Golan Tepeleri’ni tamamen ilhak etti ve yeni yönetimin İsrail karşıtı tutum takınmasını engelledi. İsrail, Dara bölgesindeki Dürzilerin özerk statüye kavuşması için çalışmalar başlattı. İsrail ayrıca, Golan Tepeleri çevresinde yeni kontrol noktaları oluşturdu.

CİHATÇI GRUPLARIN İÇİNDEKİ ÇATIŞMA RİSKLERİ

HTŞ içindeki farklı gruplar arasında ciddi gerilimler yaşandı. Yabancı cihatçılar ile Suriyeli cihatçılar arasında otorite mücadelesi başladı. HTŞ lideri Ahmed Şara, uluslararası baskılar karşısında bu grupları birleştirmekte zorlandı.

TÜRKİYE’NİN HEDEFLERİ VE RİSKLERİ

Türkiye, SDG’ye karşı doğrudan müdahale gerçekleştirmedi ancak HTŞ’yi dolaylı bir güç olarak kullandı. Bu strateji, uluslararası toplum tarafından eleştirildi ve Türkiye için riskler doğurdu. Türkiye, aynı zamanda Suriye’nin yeniden inşa sürecine dahil olmayı hedefledi.

GELECEKTEKİ OLASI GELİŞMELER

Yeni yönetim, uluslararası talepleri karşılamaya çalışarak geçiş sürecini sürdürüyor. Heyet Tahrir eş-Şam, Suriye’nin laik bir anayasa oluşturması yönündeki beklentilere uyum göstermeye zorlandı. Ahmed Şara, uluslararası talepler doğrultusunda adım atacağını ifade etti ancak radikal ideolojiler üzerindeki etkisi devam ediyor.