ABC POLİTİK HABER MERKEZİ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), politika faizini indirdi. Hükümete göre 2025 yılında enflasyon düşecek, ekonomi büyüme ivmesi kazanacak.
TÜRKİYE EKONOMİSİNİN YAKIN TARİHİ
2001 krizinden 2019’a kadar Türkiye ekonomisi ortalama yüzde 5,7 büyüdü. Ancak, 2018 seçimlerinin ardından Cumhurbaşkanlığı sistemiyle birlikte Yeni Ekonomi Programı uygulandı. Bu süreçte ekonomik model değişti ve “faiz sebep, enflasyon netice” anlayışıyla şekillenen “nas ekonomisi” uygulandı.
NAS EKONOMİSİNİN TEMELLERİ
Merkez Bankası, enflasyonun altında faiz belirlerken kredi erişimini kolaylaştırdı. Kamu bankaları üzerinden müdahalelerle döviz kuru ve fiyatlar kontrol edilmeye çalışıldı. Haziran 2019’da yüzde 24 olan politika faizi, Mayıs 2020’de yüzde 8,25’e indirildi. Pandemi sürecinde bu düşük faiz oranları, ekonomik ısınmayı artırdı.
EKONOMİK BÜYÜME VE KRİZ DÖNEMLERİ
COVID-19 sonrası Türkiye ekonomisi, yüzde 7,3’lük bir büyüme oranı yakaladı. Ancak bu büyüme potansiyelin üzerindeydi ve sürdürülebilir değildi. Pandemi sonrası enflasyon Ekim 2022’de yüzde 85,5’e kadar yükseldi. 2021-2023 arasında ortalama yüzde 55,1 enflasyon görüldü.
Cari açık, 2021-2023 yıllarında GSYH’nin yüzde 3,7’si kadar gerçekleşti. Dolar kuru Ocak 2021’de 7,5 TL iken Aralık 2023’te 30 TL’ye çıktı. 2023 bütçe açığı, yüzde 5,2 ile 15 yılın zirvesine ulaştı.
YUMUŞAK İNİŞ VE EKONOMİDEKİ SON DURUM
Merkez Bankası, Haziran 2023-Mart 2024 arasında faiz oranını yüzde 8,5’ten yüzde 50’ye yükseltti. Bu sayede enflasyon 2023’te yüzde 65’ten, 2024’te yüzde 44,4’e geriledi. Daralan iç talebe rağmen 2024 yılı büyümesi yüzde 3’ün üzerinde gerçekleşti.
Ekonomi yönetimi, 2025 yılında büyümenin potansiyeline döneceğini ve enflasyonun yüzde 21’e düşeceğini öngörüyor. Hedef, 2027’de enflasyonu tek haneli seviyelere çekmek.
EKONOMİDE 2025 STRATEJİLERİ
Merkez Bankası, politika faizini 2,5 puan indirerek ekonomiyi canlandırmayı hedefledi. Şubat ayında Para Politikası Kurulu toplantısı yapılmayacak. Mart 2025’e kadar ekonomik gelişmeler yakından izlenecek. 2025 bütçesi, yüzde 3,1 açık ve sıfır faiz dışı denge hedefiyle hazırlanıyor.
ENFLASYON, BÜTÇE VE TAAHHÜTLER
2025 yılında enflasyonun yüzde 35’e gerilemesi bekleniyor. Ancak yüzde 21 hedefi için kurumsal reformlar ve mali disiplin gerekiyor. Bütçe açığını azaltmak için personel maaş artışları sınırlı tutuluyor. 2024’teki yüzde 5’lik bütçe açığı, 2025 için kısıtlayıcı ipuçları veriyor.
HANEHALKI VE TÜKETİM BEKLENTİLERİ
Hanehalkı tüketimi, alım gücündeki zayıflama nedeniyle sınırlı kalacak. Kamu çalışanları ve emeklilere yapılan zamlar, gerçekleşen enflasyonun altında kaldı. Tüketici güven endeksi, ekonomik beklentilerde iyimser bir tablo sunmuyor.