Donald Trump’ın görevi devralmasına 1 hafta kalmışken Joe Biden yönetimi, yapay zeka için kullanılan gelişmiş çiplerin yalnızca 18 müttefik ve ortak ülkeye ihracatına izin verilmesine karar verdi. İhracata izin verilen ülkelerin 12’si NATO üyesiyken, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 19 NATO ülkesine ihracat izni verilmedi. AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan için, “saygı duyuyorum” diyen Donald Trump’ın bu konuda ne yapacağı merak konusu oldu.
KAYNAK: AA / HABER ANALİZ: SONER BAHADIR
ABD’de 5 Kasım 2024 tarihinde yapılan Başkanlık Seçimi’ni kazanan ve 20 Ocak 2025 tarihinde yönetimi devralmayı bekleyen Donald Trump’ın göreve geldikten sonra uygulayacağı politikalar merak konusu olurken görevi devretmeye hazırlanan Başkan Joe Biden yönetiminden dikkat çeken bir karar geldi.
ABD yönetimi hem güvenlik hem de ekonomik gücünü desteklemek amacıyla “Yapay Zeka Yayılımına Dair Geçici Kural” ilan etti. Kuralda, ABD teknolojisinin yayılması teşvik edilirken “endişe kaynağı olan” ülkelere karşı önemli adımlar atılması ve bu ülkelerin gelişmiş yapay zeka sistemleriyle onları eğitmek için kullanılan bilgi işlem gücüne erişimin kısıtlanmak istendiği ifade edildi.
Yayınlandıktan 4 ay sonra yürürlüğe girecek karara göre yalnızca 18 “müttefik ve ortak” ülkeye bu çiplerin ihracına izin verildi.
NATO “ENDİŞE KAYNAĞI” MI?
Kararda, ihracata izin verilen 6 ülke Avustralya, İrlanda, Japonya, Kore Cumhuriyeti, Tayvan ve Yeni Zelanda, NATO ittifakına dahil değil.
İhracata izin verilen 12 ülke Almanya, Belçika, Birleşik Krallık, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İspanya, İsveç, İtalya, Norveç ve Donald Trump’ın ABD’ye bağlı bir vilayet olması gerektiğini savunduğu Kanada ise NATO ittifakı bünyesinde.
İhracata NATO üyesi 19 ülke olan Arnavutluk, Bulgaristan, Çekya, Estonya, Hırvatistan, İzlanda, Karadağ, Kuzey Makedonya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan’ın haricinde Türkiye’ye de izin verilmemesi dikkat çekti.
Trump’ın 11 Şubat 2024 tarihinde gerekli harcamaları yapmayan NATO üyesi ülkelere yönelik herhangi bir Rusya saldırısı konusunda korumayacağını hatta Rusya’nın saldırısını teşvik edeceğini söylemesinin ardından Joe Biden yönetiminin NATO üyesi ülkelerin yarısından fazlasına çip ihracatı kısıtlaması getirmesi, söz konusu NATO üyesi ülkelerinin “endişe kaynağı” olarak mı değerlendirdiği yorumlarına neden oldu.
TRUMP’IN ERDOĞAN’A SAYGISI
Donald Trump, 16 Aralık 2024 tarihinde yaptığı açıklamada Suriye’de 8 Aralık 2024 tarihinde yönetime el koyan silahlı cihatçıların arkasında Türkiye’nin olduğunu ve bunun kendisi için bir sorun olmadığını belirterek “Suriye’nin anahtarının” Türkiye’nin elinde olacağını söylemişti. AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da bu açıklamaya “Doğru söze ne denir” diyerek yanıt vermişti.
Trump, 7 Ocak 2025 tarihinde yaptığı konuşmada ise Recep Tayyip Erdoğan için “zeki bir adam” nitelemesi yapmış, dostu olduğunu söylemiş ve Erdoğan’a saygı duyduğunu belirterek Recep Tayyip Erdoğan’ın da kendisine saygı duyduğunu düşündüğünü söylemişti.
Suriye’deki askerlerini çekip çekmeyeceği sorusuna “askeri stratejinin bir parçası” olduğu için cevap veremeyeceğini belirten Donald Trump, durumun “Türkiye’yle ilgili” olduğunu söylemişti.
Trump’ın Recep Tayyip Erdoğan ve Türkiye ile ilgili bu olumlu görüşlerinin ardından Türkiye’ye yönelik kısıtlama ya devam edip etmeyeceği merak konusu oldu.