TELE1'de yayımlanan Gerçek Haber Gerçek Ekonomi programına konuk olan Ekonomist Prof. Dr. Soner Gökten, Türkiye'de yaşanan derin ekonomik çöküşü, altın ve dövizdeki gelişmeler üzerinden değerlendirdi. Bilge Yurtdagülen’in sorularını yanıtlayan Gökten, çeyrek altının yılbaşından bu yana yüzde 50'ye yakın yükselerek 7.100 liraya ulaştığını vurguladı. Bu yükselişin arkasında altın fiyatlarındaki artıştan çok, Türk lirasının sert değer kaybının yattığını söyledi. "Altın arttı demiyoruz artık, Türk lirası eridi diyoruz" ifadelerini kullanan Gökten, önümüzdeki dönemde fiziki altın talebinin daha da artacağına dikkat çekti.
“ALTINA TALEP PATLAR, ÇÜNKÜ REZERV PARA SAVAŞLARI BAŞLADI”
Küresel düzeyde yaşanan para savaşlarına işaret eden Gökten, “Bu bir ticaret savaşı değil, rezerv para savaşı” sözleriyle durumu özetledi. Amerika’da faiz indirim baskısının arttığını, bu durumun dolardan kaçışı tetiklediğini dile getirdi. Ayrıca BRICS ülkelerinin altın bazlı dijital rezerv para çalışmasına dikkat çekti. Altın işlemlerinin büyük kısmının dijital araçlar üzerinden yürütüldüğünü, fiziki altının yetersiz kaldığını belirtti. Gökten, "Bu noktada altında kusursuz bir fiyat sıçraması yaşanabilir" uyarısını yaptı.
“BASEL III SİSTEMİYLE ALTIN ARTIK RİSKSİZ VARLIK SAYILIYOR”
Bankacılık sisteminde Basel III kurallarına geçişle birlikte altının devlet tahvili gibi sıfır riskli varlık kabul edildiğini ifade eden Gökten, bu gelişmenin bankaları altın alımına yönelteceğini ve altının değerinin daha da artacağını dile getirdi. "Bu gelişme Türkiye'yi de etkileyecek" diyen Gökten, özellikle düğün sezonunda vatandaşların altına erişiminin daha da zorlaşacağını söyledi.
MERKEZ BANKASI'NIN 50 MİLYAR DOLAR YAKMASI ELEŞTİRİSİ
Altının ardından döviz konusunu değerlendiren Prof. Dr. Gökten, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 19 Mart itibariyle 50 milyar dolarlık rezerv yaktığını hatırlattı. Bu durumu "kara mizah" olarak nitelendiren Gökten, zayıflayan dolara karşı tüm dünya kendi para birimini korurken, Türkiye'nin rezervlerini tüketmesinin trajik olduğunu ifade etti. “Zayıf dolara rağmen biz dolar yakıyoruz. Bu tam anlamıyla yangından mal kaçırma girişimidir” dedi.
"YABANCI ODAKLI POLİTİKALAR BU HALİMİZİ GETİRDİ"
Döviz rezervlerinin eritilmesini, geçmişte uygulanan negatif reel faiz politikalarıyla ilişkilendiren Gökten, bu politikaların yabancı sermayeye avantaj sağlamak amacıyla devreye sokulduğunu söyledi. "Robin Brooks şimdi kötülüyor ama işine gelmediği için kötülüyor" diyen Gökten, ekonomi yönetiminin bu politikaları uygulamak zorunda kalmasının Türkiye’yi büyük bir darboğaza sürüklediğini belirtti.
EURO'NUN YÜKSELİŞİNE MÜDAHALE EDİLEMİYOR
Euro kurundaki artışı da değerlendiren Gökten, Merkez Bankası’nın euroya doğrudan müdahale edemeyeceğini söyledi. "Merkez Bankası rezervini dolar ve altınla tutar. Euroya müdahale şansı yok" ifadelerini kullandı. Avrupa’da faiz indirim sürecinin başlaması, ekonomik toparlanma beklentisi ve yaz turizmi nedeniyle euroya olan talebin arttığını belirten Gökten, Türk lirasının euro karşısında yüzde 7 oranında daha da değer kaybettiğini söyledi. “Avrupa’dan yatırımcı gelmediği sürece euroyu dizginleyemezsiniz” uyarısında bulundu.
"KONUT ALMAK HAYAL OLDU, GENÇLERİN HİÇBİR UMUDU KALMADI"
Gökten, programın son bölümünde barınma krizine de değindi. Türkiye’de ev sahipliği oranının 2022 yılında yüzde 73’ken, 2024’te yüzde 56,1’e düştüğünü ifade eden Gökten, bu oranla Türkiye’nin Avrupa’da sondan dördüncü sırada olduğunu belirtti. Gençlerin artık konut sahibi olmayı hayal dahi edemediğini vurgulayan Gökten, "Emekli ikramiyesiyle bırakın ev almayı, mobilya bile alınamıyor" dedi.
"KİRACIYI EZEN SİSTEM, VERGİ KAÇIRAN EV AĞALARINI BESLİYOR"
Ev sahibi görünümlü konut ağlarının kira gelirlerini kayıt dışı topladığını belirten Gökten, bu sistemin orta ve alt gelir gruplarını ezdiğini, vergi adaletini ortadan kaldırdığını söyledi. “Yüzlerce dairesi olanlar vergiden kaçıyor, vatandaşın sırtına biniyorlar” ifadelerini kullandı. Türkiye’de 300 bini aşkın müteahhit olduğunu ve bu sayının Avrupa’nın 4 katı olduğunu vurgulayan Gökten, "Ama karabiberli beton yenmiyor" diyerek konut krizinin özünü net bir şekilde ortaya koydu.
