HABER ANALİZ: SONER BAHADIR
Görevi 20 Ocak 2025 tarihinde devralan Amerika Birleşik Devletleri(ABD) Başkanı Donald Trump’ın seçim sürecinden itibaren dile getirdiği Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü(NATO) üyesi ülkelerin borçlarını ödememesi durumunda bu ülkelerin güvenliğini sağlamayacağı hatta “Rusya’nın saldırmasını teşvik edeceği” yönündeki açıklamayla başlayan Avrupa – ABD ayrılığı devam ediyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Ortadoğu'da adil ve kalıcı bir barışa yönelik tarihi bağlılığına vurgu yaparak Filistin Devleti'ni tanıma kararı aldığını belirtti. Emmanuel Macron, “Bugün acil ihtiyaç Gazze'deki savaşın sona ermesi ve sivil halkın kurtarılmasıdır. Barış mümkündür” dedi.
Macron, önceliklerinin derhal ateşkes sağlanması, tüm rehinelerin serbest bırakılması ve Gazze halkına büyük çaplı insani yardım ulaştırılması olduğunu ifade etti. Emamnuel Macron ayrıca, İsrail’deki Supernova Festivali’ne 7 Ekim 2023 tarihinde “Aksa Tufanı” adıyla baskın düzenleyen Filistin İslami Direniş Hareketi’nin(Hamas) silahsızlandırılması, Gazze'nin güvence altına alınması ve yeniden inşası gerektiğini söyledi.
Macron, Filistin Devleti'nin kurulmasının, yaşayabilirliğinin sağlanmasının, silahsızlandırılmasının kabul edilmesinin ve İsrail'in tam olarak tanınmasının Ortadoğu'daki herkesin güvenliğine katkıda bulunacağını vurguladı. “Başka alternatif yok. Fransızlar Orta Doğu'da barış istiyor” diyen Emmanuel Macron, barışı kazanacaklarına inandığını belirtti.
Fidèle à son engagement historique pour une paix juste et durable au Proche-Orient, j’ai décidé que la France reconnaîtra l’État de Palestine.
— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) July 24, 2025
J’en ferai l’annonce solennelle à l’Assemblée générale des Nations unies, au mois de septembre prochain.… pic.twitter.com/7yQLkqoFWC
İNGİLTERE’DEN DESTEK
Büyük Britanya Başbakanı Keir Starmer, Gazze'deki insani felaketin tarifsiz ve savunulamaz olduğunu belirterek, ölümleri durdurmak ve yardım ulaştırmak için Fransa ve Almanya’nın da dahil olduğu “E3 ortakları” ile acil bir görüşme yapacağını duyurdu. Keir Starmer, İsrail'in rotasını değiştirmesi ve yardımın gecikmeden Gazze'ye girmesine izin vermesi gerektiği konusunda tüm tarafların hemfikir olduğunu söyledi.
Emmanuel Macron’un kararına destek veren Starmer, “Devlet kurmanın Filistin halkının vazgeçilmez hakkı olduğu konusunda netiz. Ateşkes bizi Filistin devletinin tanınması ve Filistinliler ile İsrailliler için barış ve güvenliği garanti altına alan iki devletli çözüm yoluna sokacaktır” ifadelerini kullandı.
Keir Starmer ayrıca ABD, Katar ve Mısır'ın arabuluculuk çabalarını güçlü bir şekilde desteklediklerini de ekledi.
The suffering and starvation unfolding in Gaza is unspeakable and indefensible. pic.twitter.com/ca1vl5zM3j
— Keir Starmer (@Keir_Starmer) July 24, 2025
NETANYAHU VE RUBIO KARŞI ÇIKTI
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Macron'un bu kararını şiddetle kınadı. Binyamin Netanyahu, “Böyle bir hamle, terörü besler ve tıpkı Gazze'de olduğu gibi, yeni bir İran vekili yaratma riskini taşır. Bu koşullarda bir Filistin devleti, İsrail'in yanında barış içinde yaşamak değil, onu yok etmek için bir fırlatma rampası olacaktır. Açık konuşalım: Filistinliler İsrail'in yanında bir devlet istemiyor; İsrail yerine bir devlet istiyorlar” dedi.
We strongly condemn President Macron’s decision to recognize a Palestinian state next to Tel Aviv in the wake of the October 7 massacre. Such a move rewards terror and risks creating another Iranian proxy, just as Gaza became.
— Benjamin Netanyahu - בנימין נתניהו (@netanyahu) July 24, 2025
A Palestinian state in these conditions would be a…
Netanyahu’nun ardından ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da Emmanuel Macron'un planına sert tepki gösterdi. Marco Rubio, “ABD, Emmanuel Macron’un Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda Filistin devletini tanıma planını şiddetle reddediyor. Bu pervasız karar, yalnızca Hamas propagandasına hizmet ediyor ve barışı baltalıyor. 7 Ekim mağdurlarına atılmış bir tokat niteliğinde” ifadelerini kullandı.
The United States strongly rejects @EmmanuelMacron’s plan to recognize a Palestinian state at the @UN general assembly.
— Secretary Marco Rubio (@SecRubio) July 25, 2025
This reckless decision only serves Hamas propaganda and sets back peace. It is a slap in the face to the victims of October 7th.
ALMANYA'NIN ÖNCELİĞİ İSRAİL
Alman Hükümet Sözcüsü Stefan Kornelius ise kısa vadede Filistin Devleti'ni tanımayı planlamadıklarını bildirdi. Stefan Kornelius, Almanya'nın yalnızca müzakere edilmiş iki devletli çözümün İsrailliler ile Filistinliler için kalıcı barış ve güvenliği sağlayacağına inandığını belirtti. Kornelius, “Alman Hükümetinin, Filistin Devletinin tanınmasının iki devletli çözümün gerçekleşmesi yolunda atılacak son adımlardan biri olarak görmeye devam ettiğini" kaydetti ve “İsrail'in güvenliği, Alman Hükümeti için daha üstün öneme sahiptir. Bu bakımdan (Alman Hükümeti) kısa vadede Filistin Devletini tanımayı planlamıyor” dedi.
Almanya'nın önceliğinin Gazze'de acil ateşkes ve esirlerin serbest bırakılması olduğunu belirten Stefan Kornelius, Hamas'ın silahsızlandırılması gerektiğini ve İsrail'in Gazze'deki insani durumu derhal iyileştirmesi gerektiğini vurguladı.
Kornelius, “Alman Hükümeti, Gazze konusunda ilerleme sağlanmaması durumunda baskıyı artırmaya hazır” ifadesini kullanırken, Filistin'in devletleşmesi için gerekli şartların oluşturulmasına yönelik desteğini sürdürdüklerini de ekledi.
MACRON “AVRUPA MÜTTEFİKLERİ”NİN LİDERLİĞİNİN PEŞİNDE
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, 4 Mart 2025 tarihinde Avrupa Parlamentosu(AP) Başkanı Roberta Metsola ile bir araya gelmiş ve burada “Avrupa Müttefikleri” kavramını kullanmıştı.
Bu gelişmenin ardından Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ı 28 Mart 2025 tarihinde Paris’te ağırlayan Macron, 27 Kasım 2024 tarihinde İsrail'le varılan ateşkes anlaşması doğrultusunda hareket edilmesi için Donald Trump ve Binyamin Netanyahu ile görüşeceğine söz verdiğini açıklamıştı.
Emmaneul Macron ve Joseph Avn arasındaki görüşme, “Avrupa Müttefikleri”nin ABD'ye karşı ilk “masaya oturma” çabası ve Macron'un da müttefikliğin “liderliğine” soyunduğu şeklinde yorumlanmıştı.
MACRON’UN NETANYAHU İLE FİLİSTİN SÜRTÜŞMESİ
Macron’un Lübnan hamlesinin ardından 11 Nisan 2025 tarihinde Fransızca, Arapça, İbranice ve İngilizce olmak üzere 4 dilde Filistin devletine destek açıklaması yapmasının ardından Netanyahu ile aralarında sürtüşme dönemi başlamıştı.
Binyamin Netanyahu’nun oğlu Yair Netanyahu’nun 12 Nisan 2025 tarihinde Emmanuel Macron’a küfür ettiği bir mesaj yayınlamasının ardından Netanyahu, 13 Nisan 2025 tarihinde yaptığı açıklamada oğlunun üslubunu kabul edilemez bulmasına rağmen Mancron’un Filistin Devleti hedefini, “Gerçeklikten kopuk hayaller” olarak nitelemişti.
Emmanuel Macron ise 15 Nisan 2025’te görüştüğü Binyamin Netanyahu’ya Mısır’ın Ariş kentinde Sınırın diğer tarafından yardımların girişinin yasaklandığını kendi gözleriyle gördüğünü söylemişti.
İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa’ar ise 11 Haziran 2025 tarihinde ziyaret ettiği İsviçre Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis’e, Macron’un Filistin devletini tanıma fikrinin Hamas’a ödül olduğu görüşünü iletmişti.
Emmanuel Macron ise 12 Haziran 2025 tarihinde Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın kendisine gönderdiği mektubu sosyal medya hesabından överek paylaştı.
“AVRUPA MÜTTEFİKLERİ” ARASINDA ÇATLAK
Macron Filistin konusu üzerinden “Avrupa Müttefikleri” vizyonunu sıcak tutmaya çalışıyor. Fakat Almanya'nın “isteksiz” tavrı “Avrupa Müttefikleri” arasında bir fikir birliği olmadığını gösteriyor.
