Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) son verileri, bankacılık sektöründe tahsilat krizinin boyutlarını gözler önüne serdi. Tahsili gecikmiş alacaklardaki (TGA) artış hızı geçen yıla kıyasla yaklaşık altı katına çıkarak ekonomide derin bir tıkanmaya işaret etti. 2024 başında 294 milyar TL olan toplam TGA tutarı, 4 Nisan itibarıyla 358,3 milyar TL’ye ulaştı.
HAFTALIK TGA ARTIŞI 10 MİLYAR TL SINIRINA DAYANDI
2023 yılında aylık ortalama 12,3 milyar TL düzeyinde seyreden TGA artışı, 2024'te aylık 23 milyar TL’ye yükselerek ikiye katlandı. 19 Mart sonrası haftalık bazda hız kazanan artış süreci, Nisan başında haftalık 10 milyar TL düzeyine dayandı. TGA artış hızının yüzde 7,2’ye çıkması, bankaların bireysel ve ticari kredilerde tahsilat sorunlarının aynı anda derinleştiğini ortaya koydu.
Bireysel kredi ve kredi kartı borçlarındaki gecikmelerin ardından şirket kredilerinde de benzer bir tablo oluştu. Yılbaşında 177 milyar TL olan bireysel ve ticari kredi kaynaklı TGA tutarı, nisan başında 207,3 milyar TL’ye çıktı. Bu da yılın ilk üç ayında yüzde 17’lik artış anlamına geliyor.
TAHSİLATTAKİ ÇÖKÜŞ FAİZ POLİTİKALARINA YANSIDI
TGA artışına rağmen faiz indirimi politikalarının sürmesi dikkat çekerken, 17 Nisan’da Merkez Bankası’nın politika faizini yüzde 46’ya çıkarmasıyla birlikte kredi faizleri yeniden yükselişe geçti. Faiz artışıyla birlikte bankalar kredi musluklarını daha da kısarken, finansa erişimdeki daralma şirketleri konkordato ve iflas riskiyle karşı karşıya bıraktı.
Bireysel kredilerde de benzer bir tablo ortaya çıktı. Artan faizler ve daralan alım gücü, bireylerin borçlarını ödemesini zorlaştırırken, yasal takibe intikal eden dosya sayısında artış gözleniyor. TGA’ların bankaların net kârına oranı geçen yıl yüzde 23 iken bu yıl yüzde 39’a çıktı. Bu oran, kârların hızla eridiğini ve bankaların tahsilat sorunlarının bilanço dengesini tehdit ettiğini gösteriyor.
EKONOMİDE YENİ DALGA KONKORDATO RİSKİ
Son veriler, kredi sisteminde yaşanan bozulmanın yalnızca bankacılık sektörüyle sınırlı kalmayacağını gösteriyor. TGA’daki hızlı artış; icralık dosyaların çoğalacağını, konkordato ilan eden şirket sayısında patlama yaşanacağını ve borç çeviremeyen işletmelerin iflas süreçlerine sürükleneceğini işaret ediyor.
Finansmana erişimin daha da zorlaştığı mevcut ortamda, şirketlerin nakit akışları bozulurken üretim ve istihdam üzerindeki baskı da giderek artıyor. Ekonomik daralma sinyallerinin güçlendiği bu tabloda, TGA’daki artış kredi sisteminin alarm verdiğini ortaya koyuyor.