Metropoll Araştırma Şirketi’nin Ocak 2025 tarihli "Türkiye'nin Nabzı" araştırması, Türkiye kamuoyunun dış politikada öncelik verilmesi gereken ülkeler konusundaki eğilimlerini gözler önüne serdi. 16-20 Ocak 2025 tarihleri arasında, 28 ilde yapılan ve 1281 kişiyle gerçekleştirilen araştırmada katılımcılara, "Türkiye dış ilişkilerinde hangisine öncelik vermelidir?" sorusu yöneltildi.
RUSYA VE ÇİN AZ FARKLA ÖNDE
Katılımcıların yüzde 38,9’u dış politikada Rusya ve Çin ile ilişkilerin önceliklendirilmesini savundu. Yüzde 37,9 ise Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri ile ilişkilerin önce gelmesi gerektiğini ifade etti. Kararsız ya da görüş belirtmeyenlerin oranı ise yüzde 23,2 olarak ölçüldü.
OY VERİLEN PARTİLERE GÖRE DAĞILIM NET BİR TABLO SUNUYOR
14 Mayıs 2023 seçimlerinde oy verilen partilere göre dağılım, seçmen davranışının dış politika tercihleriyle paralel ilerlediğini ortaya koydu. AKP seçmeninin yüzde 42’si Rusya ve Çin’i tercih ederken, yüzde 31,6’sı Batı ile ittifak vurgusu yaptı. Aynı kitlenin yüzde 26,4’ü ise bu konuda fikir beyan etmedi.
MHP seçmeni içinde Rusya ve Çin’e öncelik tanıyanların oranı yüzde 57,7’ye yükseldi. Batı yanlısı tercih ise yalnızca yüzde 26’da kaldı. CHP seçmeninin yüzde 51,7’si AB ve ABD’yi desteklerken, yalnızca yüzde 29,4’ü Rusya-Çin hattına yakın durdu.
İYİ Parti seçmenleri de Batı bloğunu tercih edenler arasında yer aldı. Bu partinin seçmenlerinin yüzde 52’si AB ve ABD yanlısı görüş bildirirken, yüzde 28,1’i Rusya ve Çin’le yakınlaşma yönünde fikir beyan etti.
DEM Parti seçmeninde Batı’ya yönelim daha belirgin oldu. Yüzde 55,4 Batı’yı tercih etti. Rusya ve Çin diyenlerin oranı yüzde 26,6’da kaldı.
Diğer partilere oy veren seçmenlerde ise eğilim tersine döndü. Bu grubun yüzde 45,6’sı Rusya ve Çin’den yana tercihini gösterdi. Batı’ya yönelenlerin oranı yüzde 20,5’te kaldı. Kararsız oranı yüzde 33,9 ile en yüksek düzeye ulaştı.
GENEL TOPLUM EĞİLİMİ: KUTUPLAR ARASINDA BÖLÜNME
Araştırmanın ortalama verileri, toplumun dış politika yönelimi konusunda iki kutup arasında bölünmüş olduğunu ortaya koydu. AB-ABD ve Rusya-Çin tercihleri arasında sadece 1 puanlık fark bulunuyor. Bu tablo, dış politika yöneliminin toplumun siyasi eğilimleriyle doğrudan ilişkili olduğunu gösteriyor.
KAYNAK VE YÖNTEM BİLGİSİ
Araştırma, NUTS 2 sistemine göre 26 bölgeyi esas alan 28 ilde katmanlı örnekleme yöntemiyle yapıldı. Veriler CATI (Bilgisayar Destekli Telefonla Görüşme) yöntemiyle toplandı. Hata payı genel düzeyde ±2,74 olarak açıklandı. Partilere göre dağılımda hata payı ±5 ile ±10 arasında değişiyor. Metropoll araştırması, dış politika yöneliminin sosyopolitik ayrışmayla nasıl örtüştüğünü bir kez daha ortaya koydu.
KUTUPLAŞMANIN DIŞA YANSIMASI: YENİ İTTİFAKLARIN İŞARETİ Mİ?
Toplumun yarısına yakınının Rusya ve Çin ile yakınlaşmadan yana tutum alması, Türkiye’de AKP-MHP eksenli dış politikanın tabanda karşılık bulduğunu gösteriyor. Ancak muhalefet partilerine oy veren kesimlerin Batı bloğuyla entegrasyonu savunması, dış politikada yön arayışının ideolojik sınırlar taşıdığını işaret ediyor. Bu kırılma, dış ilişkilerde yeni kutuplaşmaların zeminini hazırlıyor.
TÜRKİYE’NİN JEOPOLİTİK EĞİLİMİ BELİRSİZLİĞİN EŞİĞİNDE
Araştırma, Türkiye toplumunun dış politikada yön arayışını netleştiremediğini, siyasi tercihlerin bu alandaki tutumları da belirlediğini ortaya koyuyor. AKP-MHP çizgisinin sürdürdüğü “çok yönlü dış politika” iddiası, tabanda Batı karşıtı eğilimlerle örtüşürken, muhalefet cephesinde ise Batı ile kurumsal bağlara dönüş talebi güçleniyor.
Bu veriler, önümüzdeki dönemde dış politika eksenlerinin içerideki politik kamplaşmalara daha fazla entegre olacağına işaret ediyor.
