ABD merkezli teknoloji devleri ve küresel çip üreticileri için beklenmedik bir gelişme yaşandı. Çin merkezli DeepSeek, yapay zeka sektörüne güçlü bir giriş yaptı ve Batı’nın yıllardır süregelen teknoloji tekelini ciddi şekilde tehdit etti.
DeepSeek’in geliştirdiği düşük maliyetli ve yüksek performanslı yapay zeka modeli, ABD’nin çip ambargolarını aşarak küresel teknoloji yarışında Çin’in öne çıkmasını sağladı. Sektördeki büyük oyuncuların milyarlarca dolar harcayarak kurduğu dengeler bir anda altüst oldu.
ABD’NİN TEKNOLOJİ HEGEMONYASINA DERİNDEN BİR DARBE
ABD, yıllardır Çin’in yapay zeka alanındaki yükselişini durdurmak için yüksek güçlü çip ihracatını kısıtladı. Nvidia gibi dev şirketlerin en güçlü yapay zeka çiplerinin Çin’e satılmasını yasakladı. Ancak DeepSeek, bu engellere rağmen güçlü bir yapay zeka modeli geliştirdi.
Şirketin yalnızca 2 bin Nvidia çipi ve 5,6 milyon dolar bütçeyle DeepSeek-R1 modelini geliştirdiği ortaya çıktı. Bu rakamlar, Batılı şirketlerin milyarlarca dolarlık yapay zeka yatırımları karşısında son derece düşük.
ABD’nin yapay zeka tekeli için en büyük tehdit de tam olarak burada yatıyor. OpenAI, Google ve Meta gibi devler, bu alanda rekabeti sürdürebilmek için büyük çip yatırımları yaparken, DeepSeek sınırlı kaynaklarla etkileyici bir model geliştirdi.
DEEPSEEK TEKNOLOJİ DEVLERİNİ SARSINTIYA UĞRATTI
DeepSeek’in modelinin piyasaya sürülmesiyle birlikte, küresel çip üreticilerinin ve ABD’li teknoloji devlerinin hisseleri büyük oranda değer kaybetti.
Hollanda merkezli ASML’nin hisseleri yüzde 8, ABD’li çip üreticileri Nvidia ve Broadcom’un hisseleri yüzde 7 oranında düştü. AMD’nin hisseleri yüzde 4’e yakın geriledi.
Bu düşüş yalnızca çip üreticileriyle sınırlı kalmadı. Microsoft’un hisseleri yüzde 3,3, Meta’nın hisseleri yüzde 3,47, Amazon’un hisseleri ise yüzde 0,24 oranında geriledi.
Bu tablo, DeepSeek’in sektörde nasıl bir panik yarattığını açıkça ortaya koyuyor.
YAPAY ZEKA TEKELİ KIRILDI MI?
Bugüne kadar ABD merkezli şirketler, yapay zeka alanındaki hâkimiyetlerini güçlü çip altyapısına borçluydu. Ancak DeepSeek, bu denklemi değiştiren bir adım attı.
Modelin açık kaynaklı olması, küresel çapta birçok araştırmacının bu teknolojiyi kullanmasını sağladı. Uygulama mağazalarında ChatGPT’yi geride bırakarak en çok indirilen yapay zeka modeli haline geldi.
DeepSeek’in başarısı, ABD’nin teknoloji savaşında en büyük yenilgilerinden biri olarak görülüyor. Washington’un Çin’e yönelik yeni yaptırımları gündeme getirebileceği konuşuluyor. Ancak bu modelin açık kaynak olması, herhangi bir yaptırımın etkisini sınırlayacaktır.
BATILI TEKNOLOJİ ŞİRKETLERİ NASIL YANIT VERECEK?
Bu gelişmenin ardından ABD’li teknoloji şirketleri için yeni bir rekabet dönemi başladı. OpenAI, Google ve Meta gibi şirketler, DeepSeek’in düşük maliyetle başardığını çok daha büyük yatırımlarla yapmaya çalışıyor.
Meta, yapay zeka projelerine 2024 boyunca 65 milyar dolardan fazla harcama yapacağını duyurdu. Ancak bu kadar büyük yatırımlara rağmen Çin’in daha az kaynakla rekabetçi bir model geliştirmesi, teknoloji devlerinin iş modellerini sorgulamalarına yol açıyor.
DeepSeek’in hamlesi, ABD’nin teknoloji üstünlüğünün artık sorgulanmaya başladığını gösteriyor. Çin’in yapay zeka alanında daha bağımsız ve rekabetçi hale gelmesi, Batı’nın teknoloji sektöründeki üstünlüğünü ciddi şekilde sarsacak bir dönüşümün habercisi olabilir.
YENİ DÖNEM: ABD TEKNOLOJİ HEGEMONYASI ÇÖKÜYOR MU?
DeepSeek’in geliştirdiği model, teknoloji dünyasında kartların yeniden dağıtıldığını gösteriyor. Küresel yapay zeka yarışında artık yalnızca en büyük yatırımları yapan değil, en verimli çözümleri üreten şirketler avantaj sağlayacak.
ABD ve müttefikleri, bu yeni rekabet ortamında nasıl bir strateji izleyecek? Silikon Vadisi şirketleri, yüksek maliyetlerle geliştirilen modeller yerine daha verimli yapay zeka çözümlerine mi yönelecek?
Tüm bu sorular, önümüzdeki yıllarda küresel teknoloji sektörünü şekillendirecek kritik meseleler arasında yer alıyor. Ancak bir gerçek artık çok net: Çin, yapay zeka yarışında ciddi bir güç olarak sahneye çıktı ve bu mücadelede artık yeni bir döneme girildi.