Ekonomideki kırılganlık çarşamba sabahı açık biçimde ortaya çıktı. Dolar kuru birkaç dakika içinde 42 liraya fırladı. İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’na yönelik gözaltı girişimiyle başlayan siyasi gerilim piyasayı sarstı. Kamu bankaları döviz satışıyla müdahale etmeye çalıştı. Ancak kredi limitleri hızla doldu. Merkez Bankası 30 dakika boyunca hareketsiz kaldı. Panik havası büyüdü. Ardından başka kanallar üzerinden müdahale geldi. Dolar yeniden 38 liraya çekildi.
MERKEZ BANKASI GELECEĞİ FİYATLAYARAK KURU TUTMAYA ÇALIŞIYOR
Merkez Bankası döviz piyasasına müdahale için yeni bir araç duyurdu. Türk lirası uzlaşmalı vadeli döviz işlemleri başlatıldı. Ancak piyasada yapılan işlemler 42-43 lira seviyelerinde gerçekleşti. Ekonomist Bayram Başaran, bu adımın risklerine dikkat çekti. “Merkez Bankası bir ay sonrası için kur belirlemeye çalışıyor. Ama fiyatlar hedeflenen seviyede değil. Talepler 36-38 lira arasında olsa da piyasada oluşan fiyatlar çok daha yüksek” dedi.
BAŞARAN: “38’DEKİ KURU NE KADAR TUTACAKSINIZ?”
Başaran, kurdaki baskının sürdürülebilir olmadığını vurguladı. “Yabancı yatırımcı şunu soracak: 38’de kuru kurdunuz, ne kadar dayanacaksınız?” diyerek Merkez Bankası'nın sınırlarını sorguladı. “Ne kadar döviz satacaksınız, faizleri nereye kadar artıracaksınız?” sorularını gündeme getirdi.
ŞİRKETLERİN DÖVİZ BORCU ARTIYOR, HAZİNE YÜK ALTINDA
İktidar son bir yılda şirketleri dövizle borçlandırmaya yöneltti. Döviz kredileri teşvik edildi. Kurdaki her artış, bu şirketler için devasa yük anlamına geliyor. Başaran, “Son bir haftada kurdaki artışın maliyeti 182 milyar TL. Hazinenin yükü ise 250 milyar TL oldu” bilgisini paylaştı.
EKONOMİ POLİTİKASI SANAYİYİ VE HAZİNEYİ KISKACA ALDI
Başaran, iktidarın uyguladığı politikaları sert şekilde eleştirdi. “Kur artarsa ihracat toparlanır ama borçlar artar. Kur baskılanırsa döviz gelmez, ihracat düşer” değerlendirmesinde bulundu. Türkiye’nin bir çıkış noktası kalmadığını söyledi. “Cendereyi kırmak şart. Aksi halde ekonomi daha da daralacak” ifadelerini kullandı.
KURU TUTMAK İÇİN REZERV YAKILIYOR, ENFLASYON TIRMANIYOR
Kamu bankaları kuru tutmak için döviz rezervlerini yakıyor. Şimdiye kadar yaklaşık 26-28 milyar dolar satıldığı belirtiliyor. Başaran, bu müdahalelerin kamu zararına yol açtığını anlattı. “Borsada düşüşü engellemek için Türkiye Varlık Fonu 7 milyar TL’lik, Ziraat Bankası 5,3 milyar TL’lik alım yaptı” dedi. Bu müdahalelerin enflasyonu körükleyeceğini vurguladı. “Kamu kaynaklarıyla borsayı tutmak enflasyonu artırır. Sonuçta para basmak zorunda kalacaksınız” şeklinde konuştu.
FAİZLER TAVANA DAYANDI AMA ENFLASYON DÜŞMEDİ
Politika faizinin yüzde 46’ya yükseltilmesinin ardından bankalar mevduat faizini yüzde 47,5’e çıkardı. Başaran, “Faiz yüksek, kur yüksek, enflasyon yüksek. O zaman sistemde bir yanlış var” sözleriyle iktidarın ekonomik tercihlerine tepki gösterdi. “Orman yanıyorsa, ayı da, aslan da, ceylan da aynı yöne koşar. Çünkü yangından kaçıyorlar” diyerek tabloyu özetledi.
MERKEZ BANKASI’NA GÜVEN SARSILDI, YABANCI BANKALAR UYARDI
Yabancı yatırım bankaları da yaşananlara dair uyarılarda bulundu. JP Morgan, Mart ayı enflasyonunun yüzde 3,2’ye çıkacağını tahmin etti. Önceki beklentisi yüzde 2,3’tü. Bu nedenle Merkez Bankası’nın Nisan ayında faiz indirimi yapamayacağı ileri sürüldü.
PARA PİYASASI FONLARI YATIRIMCILARI ZARAR ETTİRDİ
Para piyasası fonlarına güvenen yatırımcılar zarar gördü. Fonların tahvil taşıma zorunluluğu büyük kayıplar getirdi. Özellikle QNB Portföy’ün ikinci fonu günlük yüzde 0,11 zarar yazdı. Fonun yaklaşık yüzde 20’si tahvillere yatırılmıştı. Tahvil fiyatlarındaki düşüş, yatırımcıyı vurdu.
ALTIN YÜKSELİYOR AMA SERTİFİKA MAKASI AÇILIYOR
Altın dünya piyasalarında yükselişini sürdürüyor. Ons altın 3.024 dolarda seyrederken, gram altın Kapalıçarşı’da 3.742 TL’ye ulaştı. Ancak altın sertifikası ile gram altın arasındaki fiyat farkı yüzde 9’a çıktı. Bu farkın yükselmesi yatırımcılar için risk anlamına geliyor.
BENZİN ZAMLARI DURMUYOR, PETROL DÜŞSE DE FİYAT ARTIYOR
Benzine 1 lira 48 kuruşluk yeni bir zam geldi. Brent petrol 73 dolara gerilese de Türkiye’de benzin fiyatı 46-47 lira arasında kaldı. Bayram öncesi yeni zamların gündemde olduğu belirtildi. Başaran, “80 dolar petrol fiyatında benzin 17-18 liraydı. Şimdi 73 dolarda benzin 47 lira. Bu durum tasarruf olmadığını gösteriyor” dedi.
“EKONOMİ YENİDEN DİZAYN EDİLMELİ, YOKSA YIKIM SÜRECEK”
Başaran, Türkiye’nin ekonomi politikalarının yeniden kurulması gerektiğini vurguladı. “Milli ekonomi diye bir şey kalmadı. Atatürk 1924’te iktisadi bağımsızlık olmadan siyasi bağımsızlık olmaz demişti. Biz hâlâ dışa bağımlıyız” ifadelerini kullandı.
BORSADA RALLİ AMA YABANCI GİRİŞİ SINIRLI KALDI
Borsa İstanbul sert düşüşlerin ardından çarşamba günü ralli yaptı. Ana endeks yüzde 4,48 yükseldi. Bankacılık endeksi yüzde 5,31 arttı. HSBC 3,5 milyar TL’lik alım yaparak borsadaki yükselişi tetikledi. Buna rağmen TEP QNB gibi yabancı kurumlar satış yaptı. Gün sonunda net alım pozisyonu 1 milyar 50 milyon TL oldu.
HÜKÜMETİN POLİTİKALARI DEĞİŞMEYECEK MESAJI YÜKSELİŞİ DESTEKLEDİ
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ekonomi politikalarında değişiklik olmayacağını söylemesi piyasalarda rahatlama yarattı. SPK’nın algoritmik işlemleri sınırlayan kararı da işlem hacmini etkiledi. Günlük hacim 212 milyar TL’de kaldı. Ancak yabancı yatırımcıların borsaya sınırlı dönüş yaptığı gözlendi.
YÜKSELİŞ SÜRECEK Mİ SORUSU BELİRSİZLİĞİN ORTASINDA KALDI
BIST 100 endeksi 10.000 seviyesinin hâlâ altında bulunuyor. Bu seviyenin aşılamaması hâlinde satış baskısı yeniden artabilir. Piyasada yön belirsizliğini koruyor. Ekonomik temellerdeki kırılganlık sürüyor. Müdahalelerle ayakta tutulan sistemin sürdürülebilirliği ise ciddi tartışma konusu olmaya devam ediyor.
Yatırım Tavsiyesi Değildir: Bu haberde yer alan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve herhangi bir yatırım tavsiyesi niteliği taşımaz. Yatırım kararlarınızı, kişisel araştırmalarınız ve mali durumunuzu göz önünde bulundurarak almanız önerilir.
