ARKA PLAN: OĞUZ BAKIR
Metro İstanbul’un yaptığı açıklamaya göre, M2 Yenikapı–Hacıosman hattındaki Vezneciler istasyonunda genç bir kadın raylara atlayarak intihar girişiminde bulundu.
Olay anında metro seferleri durdurulurken, istasyon geçici olarak kapatıldı. Genç kadının sağlık durumuna ilişkin henüz resmi bir açıklama yapılmazken, birkaç saat sonra seferlerin normale döndüğü bildirildi. Bu, İstanbul metrosunda kayıtlara geçen son intihar vakalarından biri oldu. Ancak mesele burada bitmiyor.
2002’DEN 2025’E: SESSİZCE GELEN BİR KRİZİN İZLERİ
2002’den bugüne İstanbul metrosunda en az 15 intihar vakası basına yansıdı. Özellikle M2 hattındaki Taksim, Mecidiyeköy, Yenikapı, 4. Levent ve Vezneciler gibi merkezi istasyonlar, bu tür olaylarla sıkça anılır hale geldi. İstanbul Metrosu’nda yaşanan intiharlar, çoğu zaman kısa haberlerle duyuruluyor; failin kimliği ya da motivasyonu yerine, “seferler durdu”, “istasyon kapatıldı” gibi teknik bilgiler öne çıkarılıyor.
Ancak verilerin eksikliği, bu vakaların yalnızca buzdağının görünen kısmı olduğunu gösteriyor. Gerçek sayıların daha yüksek olabileceği tahmin ediliyor.
TÜRKİYE’DE ARTAN İNTİHAR GERÇEĞİ
Türkiye genelinde intihar vakalarının sayısı her yıl artıyor. 2024 yılında 4.460 kişi yaşamına son verdi. Bu, Türkiye’nin şimdiye kadar gördüğü en yüksek yıllık intihar sayısı. Aynı yıl kaba intihar hızı yüz binde 5,22’ye ulaşarak rekor kırdı. UNICEF verilerine göre ise 2018–2022 arasında ergen intiharları %80 oranında arttı.
İstanbul ise paradoksal bir biçimde ulusal artışa rağmen intihar hızında istisnai bir düşüş sergiliyor. Ancak bu verinin, sınıflandırma farklılıklarından mı yoksa koruyucu faktörlerden mi kaynaklandığı henüz net değil.
İNSANLAR NEDEN İNTİHAR EDİYOR?
Araştırmalar intiharın tek bir nedeni olmadığını gösteriyor. Psikolojik, ekonomik ve toplumsal nedenler birbirine örülmüş durumda.
- Ruh Sağlığı: Vakaların %90’ına bir ruhsal hastalık eşlik ediyor. En yaygını depresyon. Majör depresyon tanısı almış bireylerde intihar riski %15’e kadar çıkıyor. Şizofreni, panik bozukluk ve kişilik bozuklukları da yüksek risk taşıyor.
- Ekonomi: TÜİK verilerine göre, son 20 yılda en az 6 bin kişi geçim sıkıntısı veya iş başarısızlığı nedeniyle yaşamına son verdi. Özellikle 2018 sonrası ekonomik kriz, pandemi sonrası iş kayıpları ve yüksek enflasyon; “geçim intiharları” kavramını toplumun gündemine soktu.
- Toplumsal Yalnızlık ve Umutsuzluk: Sosyal izolasyon, aile içi çatışmalar, geleceğe dair belirsizlik, özellikle gençler ve yaşlılar için risk faktörü. Aile Araştırma Kurumu’nun raporuna göre, “belirsizlik” ve “cinsel istismar” gibi nedenler “bilinmeyen” başlığı altında raporlandığı için gerçek nedenlerin istatistiklere yansımadığı vurgulanıyor.
MEDYADA ‘İSTASYON KAPATILDI’ MANŞETİ, GERİDE KALAN SESSİZ ÇIĞLIĞI GÖRMEZDEN GELİYOR
Medyanın intihar vakalarını yalnızca ulaşımın aksaması üzerinden vermesi, uzmanlara göre “Werther etkisi” yaratarak intiharı özendirme riskini artırıyor. İstanbul'da özellikle Ayrılık Çeşmesi gibi sembolik adlara sahip istasyonlarda yaşanan vakalar, dramatik başlıklarla sunuluyor. Bu ise sorunun çözümüne değil, etkisinin yayılmasına neden olabiliyor.
