Uğur Zengin, 10 Mayıs 2025’te Evrensel gazetesinde yayımlanan yazısında, “dev şirketlerin ödediği vergi oranlarının sıfıra yakın olduğunu” savundu. Yazar, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in vergi denetimi açıklamalarının perde arkasında başka bir gerçek olduğunu ifade etti. Şimşek’in “vergide adalet” vurgusu yaptığını hatırlatan Zengin, “Türkiye’nin en büyük 10 sanayi şirketinin ödediği vergi oranlarının binde 1 ila sıfır arasında değiştiğini” aktardı.
EN BÜYÜK SANAYİ ŞİRKETLERİNDEN SIFIRA YAKIN VERGİ
Zengin, TÜPRAŞ, Ford Otosan, Star Rafineri, Toyota, Oyak Renault, Arçelik, Ereğli Demir Çelik, TOFAŞ, İskenderun Demir Çelik ve Hyundai Assan gibi şirketlerin ciroya oranla neredeyse hiç kurumlar vergisi ödemediğini belirtti. Bu tabloyu “devlet-sermaye ilişkisinin özeti” olarak tanımladı. Şirketlerin çoğunun Koç Holding ve uluslararası sermaye kontrolünde olduğunu vurguladı.
İŞÇİLERİN VERGİ YÜKÜ YÜZDE 25’İ AŞIYOR
Zengin, işçilerin vergi yükünü ortaya koymak için net maaşı 27 bin TL olan bir işçiyi örnek gösterdi. Brüt ücreti 36 bin TL olan bu işçinin yılda 81 bin TL’ye yakın vergi ödediğini ifade etti. Yazar, “Bu, brüt ücrete göre yüzde 18.7, net ücrete göre ise yüzde 25’lik bir oran” diye yazdı. Türkiye’de 15.2 milyon ücretli bulunduğunu anımsatarak, vergi yükünün büyük kısmının bu kesim üzerinde olduğunu kaydetti.
TÜPRAŞ VERGİ ORANI: YÜZDE 0.28
Zengin, Koç Holding’e ait TÜPRAŞ’ın 2024 yılında 810 milyar TL ciro yaptığını, buna karşın yalnızca 2.3 milyar TL vergi ödediğini bildirdi. Bu oranın yüzde 0.28 olduğuna dikkat çeken yazar, aynı şirkette çalışan işçilerin vergi oranının yüzde 28’e vardığını belirtti. TÜPRAŞ’ın Koç Holding gelirinin yüzde 35’ini sağladığını aktaran Zengin, “TÜPRAŞ ancak 28 bin işçi kadar doğrudan vergi ödedi” diye yazdı.
FORD OTOSAN’DA ON BİNDE 2’LİK VERGİ ORANI
Yazar, Ford Otosan’ın 2024 yılı cirosunun 595 milyar TL olduğunu, ancak sadece 164 milyon TL vergi ödediğini açıkladı. Bu oran, yüzde 0.02’ye denk geliyor. Zengin, bu düşük verginin nedenini şöyle açıkladı: “Şirkete verilen teşvik belgesi vergiyi sıfırladı. 26.1 milyar TL’lik ertelenmiş vergi varlığı kullanıldı.”
Bir Ford işçisinin şubat ayında brüt 44 bin TL maaşla yüzde 29.3 vergi ödediğini belirten Zengin, aynı oran Ford Otosan’a uygulansaydı 174 milyar TL vergi çıkacağını hesapladı. Yazar bu farkı, “Türkiye’deki vergi adaletinin özeti” olarak nitelendirdi.
ARÇELİK VERGİ ÖDEMEDİ, TEŞVİK LİSTESİ UZAYIP GİTTİ
Zengin, Arçelik’in 2024 yılında hiç kurumlar vergisi ödemediğini belirtti. Şirketin teşviklerle vergiden muaf tutulduğunu vurgulayan yazar, verilen ayrıcalıkları maddeler halinde sıraladı: “Gümrük ve KDV muafiyetleri, ARGE destekleri, SGK teşvikleri, Turquality markalaşma desteği, TÜBİTAK fonları, vergi ve harç istisnaları.” Bu desteklerin toplamının yüz milyonlarca lirayı bulduğunu kaydetti.
VERGİ MEMURU GÖRÜNTÜSÜ, TEŞVİK BELGELERİNİ GİZLİYOR
Zengin, iktidarın organize sanayi bölgelerine vergi memuru dikme planının “göstermelik” olduğunu öne sürdü. Türkiye’de yalnızca 5 bin vergi denetçisi bulunduğunu aktaran yazar, bu sayının tüm OSB’leri kontrol etmeye yetmeyeceğini ifade etti. “Vergisizleştirme OSB kapılarında değil; teşvik belgelerinin satır aralarında gizleniyor” dedi.
ÜCRETLİLERDEN KAYNAKTA KESİLİYOR, SERMAYE DENETİMDEN MUAF
Zengin, ücretlilerin vergiden kaçma imkânı olmadığını, maaşlara verginin banka hesaplarına geçmeden kesildiğini vurguladı. “Ne bir denetime ihtiyaç duyulur ne de prosedüre” diyen yazar, büyük sermayenin ise teşviklerle ve muhasebe oyunlarıyla denetimin dışında tutulduğunu savundu. Sonuç olarak, “Gerçek vergilendirme ücretliden kaynakta yapılır, sermayeye ise kılıf hazırlanır” değerlendirmesini yaptı.
REJİMİN YAPISINA DİKKAT ÇEKTİ
Zengin yazısını şu sözlerle bitirdi: “Bu, Türkiye’deki rejimin çıplak gerçeğidir. Süslü bir ‘adalet’ çağrısı, yalnızca gerçek adaletsizliği perdelemeye hizmet ediyor.” Vergi adaletsizliğinin yapısal olduğunu savunan yazar, “Sorunun kaynağı basitçe denetimsizlikte değil, sermaye birikim rejiminin kendisindedir” diye yazdı.
