HABER ANALİZ: ABC POLİTİK
Özellikle İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı ve CHP’nin Cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması sonrasında gerginleşen siyaset ortamında, CHP Genel Başkanı Özgür Özel, siyasi söylemlerinin dozunu daha da artırdı. Bununla beraber de ilk yapılan; Özel’in dokunulmazlığının kaldırılması için verilen fezleke Meclis Başkanlığı’na sunuldu.
Diğer yandan da İYİ Parti Grup Başkanvekili Turhan Çömez ve CHP İstanbul Milletvekili Turan Taşkın Özer'e ait Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Tezkereleri de TBMM Başkanlığına sunuldu.
CHP LİSTESİNDEN SEÇİLMİŞTİ
Diğer yandan Günaydın’ın paylaşımında soru önergesi karşılığı dokunulmazlık sayılarını açıklayan komisyon başkanı kim diye bakacak olursak; Serap Yazıcı Özbudun.
Serap Yazıcı Özbudun, 2023'te CHP listelerinden Antalya milletvekili olarak Meclis’e girmişti. Ancak uzun yıllar Gelecek Partisi ve Saadet gibi farklı siyasi kimliklerle yol aldıktan sonra, 22 Şubat 2025’te Gelecek Partisi’nden istifa etti ve ertesi gün, 23 Şubat 2025’te AKP’ye katılmıştı. Bu geçişin arkasında, Cumhurbaşkanı Erdoğan’la yaptığı görüşmede hissettiği güven ve Meclis’te muhalefet saflarında yeterince etkili olamadığı duygusu yatıyordu; Yazıcı, bu iki faktörün kararında belirleyici olduğunu ifade etmişti.
BAŞKANLIK SİSTEMİNE GİDEN YOL
Dokunulmazlık fezlekelerinin yürürlüğe nasıl girdiğine bakacak olursak;
Adalet ve Kalkınma Partili (AKP) Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 16 Mart 2016 tarihinde, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde gerçekleştirilen muhtarlar toplantısında, milletvekillerinin dokunulmazlık konusunu gündeme taşımıştı.
Erdoğan, "Dokunulmazlık meselesini hızla sonuçlandırmalıyız. Parlamento, bu konuda adımını hızlı bir şekilde atmalıdır. Bir veya iki kişi olmasından ziyade, bu konuda bir ilkeyi belirlemeliyiz." ifadelerini kullanmıştı.
Aynı gün, dönemin CHP Grup Başkanvekili olan Özgür Özel, dokunulmazlık dosyalarının dönemin sonuna bırakılmasının, dokunulmazlık sorununu başka bir krize kadar ertelemek anlamına geldiğini belirterek, "Bu işi ne sona bırakalım ne de erteleyelim. Meclis'te uzlaşmayla bu konuyu çözebiliriz” demişti.
Bu açıklamalardan bir ay sonra da dönemin CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da TBMM Başkanlığına sunulan dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifine, AK Parti'li 316 milletvekilinin imzasıyla, 'Anayasa'ya aykırı' olmasına rağmen 'Evet' diyeceklerini açıklamıştı.
Kemal Kılıçdaroğlu’nun bu açıklamaları muhalefet kamuoyunda eleştirilere sebep olmuştu.
FEZLEKE KRONOLOJİSİ
Peki, 8 Haziran 2016’da dokunulmazlığın kaldırılması yönündeki yasanın Resmi Gazete’de yayınlanması sonrasında, ‘Başkanlık sistemine giden süreç’ olarak yorumlanan bu süreçten sonra hangi vekiller, neden fezleke aldı?
- Semra Güzel (HDP, Diyarbakır, 27. Dönem):
2017 yılında Adıyaman’da etkisiz hale getirilen PKK'lı Volkan Bora'nın telefonunda Güzel’e ait fotoğrafların bulunması üzerine 2019’da iki ayrı fezleke hazırlandı. 1 Mart 2022’de TBMM Genel Kurulu’nda yapılan oylamayla dokunulmazlığı kaldırıldı. Fezlekeler, “silahlı terör örgütü üyeliği” iddiasıyla yargıya taşındı. Hakkında 7 yıl 6 aydan 15 yıla kadar hapis istemiyle iddianame hazırlandı. Yargılama süreci devam etmektedir.
- Selahattin Demirtaş (HDP Eş Genel Başkanı, Diyarbakır, 26. Dönem):
2016’da Şanlıurfa Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından gönderilen fezlekelerle hakkında “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet” suçlaması yöneltildi. 20 Mayıs 2016’daki Anayasa değişikliğiyle dokunulmazlıklar kaldırılınca Kasım 2016’da tutuklandı. Yargılandığı çeşitli davalarda 4 ila 9 yıl arasında hapis cezalarına çarptırıldı. Kobani davası başta olmak üzere çok sayıda dosyada yargılanmaya devam etmektedir.
- Figen Yüksekdağ (HDP Eş Genel Başkanı, Van/Muş, 26. Dönem):
2016’da hakkında hazırlanan fezlekede “terör örgütüne destek” ve “terör örgütü propagandası” suçlamaları yer aldı. Dokunulmazlığı kaldırıldıktan sonra Kasım 2016’da tutuklandı, Mart 2019’da 4 yıl 8 ay hapis cezası aldı.
- Kemal Kılıçdaroğlu (CHP Genel Başkanı, İstanbul, 26.–27. Dönem):
2016’da hakkında bir fezleke hazırlandı. Fezlekede “Cumhurbaşkanına ve kamu görevlilerine hakaret” suçlaması vardı. Ancak dokunulmazlığı kaldırılmadığı için herhangi bir yargı süreci başlamadı.
- Sırrı Süreyya Önder (HDP, Ankara, 26. Dönem):
2016’da hakkında hazırlanan fezlekede “terör örgütü propagandası” suçlaması yer aldı. Dokunulmazlığı kaldırıldıktan sonra milletvekilliği sona erdi. Daha sonra belediye başkanlığı yaptı.
- Nursel Aydoğan (HDP, Diyarbakır, 25.–26. Dönem):
2016’da hakkında “terör örgütü propagandası” suçlamasıyla fezleke hazırlandı. Dokunulmazlığı kaldırıldı. 2023 itibarıyla ceza davası sürmektedir.
- Altan Tan (HDP → bağımsız, Diyarbakır, 25.–26. Dönem):
2016’da hakkında “terör örgütü propagandası” gerekçesiyle fezleke hazırlandı. Daha sonra AKP’ye geçti. Bu fezlekeye ilişkin yargılamaya dair özel bir bilgi bulunmamaktadır.
- Dilek Öcalan (HDP, Şanlıurfa, 25.–26. Dönem):
2016’da “terör örgütü propagandası” suçlamasıyla fezleke düzenlendi. Kısa süreli tutukluluk yaşadı, sonrasında siyasetten çekildi.
- Faysal Sarıyıldız (HDP, Şırnak, 26. Dönem):
2016’da hakkında “terör örgütüne silah sağlamak” suçlamasıyla fezleke hazırlandı. TCK 314 kapsamında 12 yıl 2 ay hapis cezası aldı.
- Fatma Kurtulan (HDP, Mersin, 26. Dönem):
2021’de hakkında fezleke düzenlendi. “Terör örgütü propagandası” suçlamasıyla dokunulmazlığının kaldırılması istendi. Süreç sürüyor.
- Feleknas Uca (HDP, Batman, 26. Dönem):
2021’de üç fezleke ile dokunulmazlığının kaldırılması istendi. Suçlamalar “örgüt üyeliği” ve “propaganda” içeriklidir. Milletvekilliği bir süre düşürüldü, sonra tekrar seçildi.
- İmam Taşçıer (HDP, Diyarbakır, 26. Dönem):
2021’de fezleke hazırlandı. “Terör örgütü propagandası” suçlamasıyla yargı süreci devam etmektedir. Yeni dönemde HDP Eş Başkanlığı yapmaktadır.
- Murat Çepni (HDP, İzmir, 25.–26. Dönem):
2021’de fezleke listesinde yer aldı. Suçlama muhtemelen “propaganda” üzerineydi. Milletvekilliği düşürüldü, partide aktif kalmaya devam etti.
- Salihe Aydeniz (DBP/DEM Parti, Diyarbakır-Mardin, 26.–28. Dönem):
2021 ve 2024’te toplamda birçok fezleke ile Karma Komisyon’a sevk edildi. “Terör örgütü propagandası” iddiasıyla yargılanıyor.
- Lütfi Kaşıkçı (MHP → DSP, Hatay, 26. Dönem):
2021’de listede tek MHP’liydi. Fezleke gerekçesi net değil. Sonrasında MHP'den ayrıldı. Cezai süreci bulunmamaktadır.
- Mehmet Yavuz Demir (AKP, Muğla, 26. Dönem):
2021 listesinde yer aldı. Ancak 2015’te vefat ettiği için süreç ilerlemedi.
- Enis Berberoğlu (CHP, İstanbul, 25.–26. Dönem):
AYM kararı sonrası yeniden yargılama sürecinde yeni fezleke düzenlendi. Yargılaması TBMM kararına bağlı olarak sürmektedir.
- Mustafa Hidayet Vahapoğlu (MHP, İstanbul, 27. Dönem):
2021’de fezleke listesine girdi. 2010’lu yıllara ilişkin suçlamalar içeriyordu. Dokunulmazlığı kaldırılmadı.
- Yaşar Yıldırım (MHP, Kocaeli, 27. Dönem):
2021 fezleke listesine dahil oldu. Soruşturma detayları açıklanmadı.
- Mehmet Bekaroğlu (CHP, İzmit, 27. Dönem):
2021 başında fezleke hazırlandı. “Terör propagandası” suçlamaları yer aldı. Dava süreci devam etmektedir.
- Dilan Dirayet Taşdemir (HDP, Bingöl, 27. Dönem):
2021’de fezleke sunuldu. Süreç soruşturma aşamasındadır.
- Cemal Enginyurt (CHP → bağımsız, 27.–28. Dönem):
Kasım 2024 ve Mart 2025’te hakkında toplam iki fezleke sunuldu. Suçlamalar ağırlıklı olarak “örgüt propagandası” üzerinedir.
- Yüksel Arslan (Bağımsız, Ankara, 27. Dönem):
Kasım 2024’te fezlekesi TBMM’ye sunuldu. Detaylar açıklanmadı.
- Gökan Zeybek (CHP, İstanbul, 27. Dönem):
Kasım 2024’te fezlekesi sunuldu. Gerekçesi sosyal medya paylaşımlarına dayanmaktadır.
- Burak Akburak (İYİ Parti, İstanbul, 27. Dönem):
Kasım 2024’te fezlekesi Karma Komisyon’a sunuldu. Ceza kararı yoktur.
- Cengiz Çandar (DEM Parti, Diyarbakır, 27. Dönem):
Kasım 2024’te fezleke düzenlendi. Suçlama büyük ihtimalle “propaganda” üzerinedir.
- Sabahat Erdoğan Sarıtaş (DEM Parti, Siirt, 27. Dönem):
Kasım 2024’te fezleke dosyası açıldı. Son duruma dair açıklama yapılmadı.
- Gülistan Kılıç Koçyiğit (HDP, Muş, 28. Dönem):
Mart 2025’te fezleke sunuldu. “Terör örgütü propagandası” suçlamasıyla soruşturma sürmektedir.
- Ahmet Şık (TİP, İstanbul, 28. Dönem):
2025’te dokunulmazlığının kaldırılması için fezleke sunuldu. İçeriği henüz açıklanmadı.
- Sibel Suiçmez (CHP, Trabzon, 28. Dönem):
Mart 2025’te fezleke listesinde yer aldı. Gerekçe olarak yaptığı bir açıklama gösterildi.
- Nejla Demir (HDP, Ağrı, 28. Dönem):
2025’te sunulan fezlekelerde yer aldı. Suçlamalar sosyal medya paylaşımlarına dayalı.
- Mahir Polat (CHP, İzmir, 28. Dönem):
2025’te fezleke listesine girdi. Polis sınavı üzerine yaptığı konuşma gerekçe gösterildi.
- Ali Mahir Başarır (CHP, Mersin, 28. Dönem):
2025’te fezlekesi hazırlandı. Eski davalardaki ifadeleri gerekçe gösterildi.
- Beritan Güneş Altın (HDP, Mardin, 28. Dönem):
2025’te fezlekesi sunuldu. “Terör örgütü propagandası” iddiasıyla yargı süreci sürmektedir.
- Koray Aydın (Bağımsız, Ankara, 28. Dönem):
2025’te fezleke listesine girdi. Suçlamalar sosyal medya paylaşımlarına dayanmaktadır.
- Tuncer Bakırhan (DEM Parti Eş Genel Başkanı, Siirt, 28. Dönem):
2025’te hakkında yeni fezlekeler sunuldu. Soruşturmalar devam etmektedir.
- Salihe Aydeniz (DEM Parti, Mardin, 28. Dönem):
2025’te adı tekrar fezleke listesinde geçti. Daha önceki fezlekelerle benzer içeriktedir.
- Özgür Özel ( CHP Genel Başkanı, 28. Dönem)
CHP Genel Başkanı Özgür Özel hakkında hazırlanan dokunulmazlık dosyası 2 Temmuz'da karma komisyona gönderildi.
