TELE1 programcısı Alp Yanardağ'ın hazırlayıp sunduğu Bilim ve Teknoloji Evreni bülteninde uyku konusundaki gelişme gündem oldu.
Uyku, insanın zihinsel ve fiziksel sağlığı için kritik bir süreç. Hücrelerin yenilenmesini sağlıyor, vücudu iyileştiriyor ve dinlendiriyor. Ancak, bilim insanları uykunun daha farklı işlevleri olduğunu belirledi. Son araştırmalar, uykunun hafıza ve öğrenme süreçleriyle doğrudan ilişkili olduğunu gösterdi.
GÖZ BEBEĞİ HAREKETLERİ HAFIZAYI ETKİLİYOR
Uyku sırasında göz bebeği hareketleri, beynin hafıza yönetiminde kritik rol oynuyor. Yapılan araştırmalarda, göz bebeği küçüldüğünde beynin yeni anıları tekrar oynattığı kanıtlandı. Genişlediğinde ise eski anıların yeniden yaşandığı belirlendi. Nature dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, bu hareketler beynin uzun süreli hafıza oluşturma sürecine ışık tutuyor.
Cornell Üniversitesi’nden araştırmacılar, farelerin göz izleme kameralarıyla incelendiğini belirtti. Elektrotlarla takip edilen beyin aktiviteleri sayesinde hafızanın uykuda nasıl işlendiği ortaya çıkarıldı.
“BEYİN YENİ BİLGİYİ KARIŞTIRMADAN DÜZENLİYOR”
Araştırmacı Azahara Oliva, “Bu anlar insanlar tarafından fark edilmeyen çok kısa zaman dilimlerinde gerçekleşiyor.” dedi. Beynin uyku sürecinde hafıza taramalarını nasıl düzenlediğini belirlediklerini ifade etti. Ayrıca, yeni bilgilerin eski bilgilerle karışmadan nasıl işlendiğini anlamaya yardımcı olduklarını vurguladı.
HAFIZA REM DIŞI UYKUDA GÜÇLENİYOR
Araştırmalar, hafızanın en çok REM dışı uyku evresinde güçlendiğini gösterdi. Bilim insanları, farelerin uyku aşamalarını inceledi. Gözlerin hızlı hareket etmediği dönemde, yeni anıların tekrarlandığı tespit edildi.
Cornell Üniversitesi'nden bilim insanları, kemirgenleri bir labirente koyarak ödüllü testler uyguladı. Elektrotlar ve göz izleme kameralarıyla uykudaki beyin aktiviteleri takip edildi. Sonuçlar, hafıza güçlenmesinin en yoğun REM dışı uykuda gerçekleştiğini ortaya koydu.
UYKU ANILARI YENİDEN CANLANDIRIYOR
Beyin, uyku sırasında geçmiş anıları tekrar işleyerek onları pekiştiriyor. Bilim insanları, göz bebeği genişlediğinde eski anıların, küçüldüğünde ise yeni bilgilerin işlendiğini belirledi.
Araştırmalara göre, uyku sırasında hangi anıları yeniden yaşayacağımızı yönlendirmek artık mümkün olabilir. Bu keşif, yalnızca bilim kurgu filmlerinde gördüğümüz bir hayal olmaktan çıkabilir.
BİLİMİN SINIRLARINI ZORLAYAN KEŞİF
Bilim insanları, uyku ve hafıza arasındaki ilişkinin daha da derinlemesine incelenmesi gerektiğini belirtiyor. Uykunun sadece dinlenme süreci olmadığı, aynı zamanda beynin en aktif çalıştığı anlardan biri olduğu ortaya çıktı.
Bu keşif, hafıza güçlendirme teknikleri ve öğrenme süreçleri için yeni kapılar açabilir.