TELE1’de yayımlanan Musa Özuğurlu’nun sunduğu Sabah Pusulası programında, Jeodezi ve Geomatik Mühendisi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Marmara’da yaşanan 6.2 büyüklüğündeki deprem sonrasında dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Kutoğlu, 11 kilometrelik kısmı kırılan fay hattında hâlâ 100 kilometrelik kırılmamış bir bölüm olduğunu ve bu bölümün 7’nin üzerinde bir deprem üretme potansiyeli taşıdığını belirtti.
Prof. Dr. Kutoğlu, bilim insanlarının geçmişte yaptığı tahminlerin yanıldığını anımsatarak, “6 Şubat 2023’teki depremi hiçbir bilim insanı 500 km’lik bir kırılmayla öngörememişti” dedi. Depremlerin kesin bir takvimle öngörülemeyeceğini vurgulayan Kutoğlu, “Faylar bizim istediğimiz parametrelerle test edebileceğimiz yapılar değil. Bu nedenle kesin konuşmak yanıltıcı olur” ifadelerini kullandı.
STRES TRANSFERİ DOĞUYA YÜKLENDİ
Kutoğlu, söz konusu 6.2’lik depremin ardından fayın doğu ve batı ucuna stres yüklendiğini kaydederek, doğu ucunda stres artışının daha belirgin olduğunu ifade etti. Bu durumun, beklenen depremin zamanlamasını öne çekebileceğine dikkat çekti. “Enerji boşaldı” yönündeki yorumlara karşı çıkan Kutoğlu, “Fayın kendi üzerindeki enerjisi boşaldı ama çevresindeki faylara stres aktarıldı. Dolayısıyla tüm bölgede enerji boşaldı diyemeyiz” dedi.
İSTANBUL DEĞİL MARMARA ETKİLENECEK
Depremin yalnızca İstanbul’u değil, Marmara’nın tamamını ilgilendirdiğini vurgulayan Prof. Dr. Kutoğlu, “Faya yakınlık önemli bir parametre ama zemini yumuşak, sulak alanlara yakın yerler, uzakta olsa büyük yıkım yaşayabilir. Marmara’nın güney kıyıları da dahil” diye konuştu. İstanbul’un yanı sıra İzmit ve Ege Bölgesi’nde de stres yüklenmiş faylar bulunduğuna dikkat çeken Kutoğlu, riskin geniş bir alana yayıldığını belirtti.
KENTSEL DÖNÜŞÜMDE YENİ MODELLER ŞART
Kutoğlu, mevcut kentsel dönüşüm politikalarının halk tarafından benimsenmediğini, bu nedenle yeni ve daha katılımcı modellerin geliştirilmesi gerektiğini ifade etti. “Halkın kendi çıkarlarının da korunduğunu hissedeceği modellerle kentsel dönüşüm hızlandırılmalı. Mevcut yöntemler güven vermiyor” dedi.
ZEMİN-BİNA ETKİLEŞİMİNE DİKKAT ÇEKTİ
Vatandaşlara zemin bilgilerini öğrenmeleri için Depremrisk.com.tr adresini öneren Prof. Dr. Kutoğlu, en önemli unsurun zemin ile bina etkileşimi olduğunu vurguladı. Belediyelerden veya ilgili kurumlardan yapı güvenliği hakkında bilgi alınabileceğini söyleyen Kutoğlu, “Ancak insanlar, binası riskli çıkarsa ne yapacağını bilmediği için adım atamıyor. Bu da sistemin tıkandığı noktadır” değerlendirmesinde bulundu.
'7.5 BÜYÜKLÜĞÜNDE DEPREMDE BİLE PANİKLEMEMELİYİZ'
Türkiye’nin depremle yaşamayı öğrenmesi gerektiğini vurgulayan Kutoğlu, “Bizler 7 ya da 7.4 büyüklüğündeki depremlerde bile günlük hayatımıza devam edebilecek yapılar inşa etmeliydik. Ancak bunu başaramadık. Bu nedenle insanlar sokaklara dökülüyor, panik yaşıyor” dedi.
VATANDAŞLARA UYARI: REHABETE KAPILMAYIN
Kısa vadede daha büyük bir depremin olup olmayacağını kimsenin bilemeyeceğini söyleyen Prof. Dr. Kutoğlu, “Kimse insanları çıkın gidin diyemez ama herkes imkanları ölçüsünde tedbir almalı. Bu deprem, hiçbir can kaybı olmadan yaşanmış büyük bir uyarıdır. Artık hamaseti bırakıp somut adımlar atmalıyız” sözleriyle çağrısını yineledi.