İBB'ye yönelik 19 Mart operasyonu piyasalarda sert dalgalanmalara neden oldu. Merkez Bankası operasyon sonrası faizde 13 aylık seriyi bozdu. Politika faizi yüzde 42,5 seviyesinden yüzde 46’ya çıkarıldı. Kararla birlikte kredi piyasasında dengeler değişti. Özellikle ihtiyaç kredilerindeki faizlerin yüzde 6 sınırına dayanması, tüketicileri kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarına yöneltti.
İHTİYAÇ KREDİLERİ YERİNİ KREDİ KARTINA BIRAKTI
Merkez Bankası’nın faiz artışı sonrası bankalar da ihtiyaç kredisi faizlerini yukarı çekti. Bankalara göre değişmekle birlikte ihtiyaç kredilerinde faiz oranları yüzde 4,6 ile yüzde 6,3 arasında şekillendi. 12 ay vadeli kredilerde ise yüzde 5’in altında faiz oranı neredeyse kalmadı. Bu gelişme, vatandaşın borçlanma tercihini etkiledi. Artık daha az kişi ihtiyaç kredisi kullanırken, kredi kartı harcamaları rekor seviyeye ulaştı.
4 HAFTADA İHTİYAÇ KREDİSİNİN İKİ KATI BÜYÜME
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre 11 Nisan ile biten haftada bireysel kredi kartı bakiyesi ilk kez 2 trilyon lirayı geçti. Kredi kartı ve kredili mevduat hesabı bakiyeleri, son 4 haftada ihtiyaç kredilerinin yaklaşık iki katı hızla büyüdü. Kredili mevduat hesapları bakiyesi ise yarım trilyon lirayı aşarak tarihi bir eşiği geride bıraktı.
KREDİ KARTI FAİZLERİ POLİTİKA FAİZİNE BAĞLI DEĞİL
Tüketicilerin bu tercihi, kredi kartı faiz oranlarının politika faizindeki yükselişten etkilenmemesiyle de doğrudan bağlantılı. Son düzenleme Kasım 2023’te yapılmış ve kredi kartı faiz oranları kart sahibinin dönem borcuna göre belirlenmişti.
25.000 TL altı borcu olan kartlar için azami aktif faiz oranı yüzde 3,5; gecikme faiz oranı yüzde 3,8
25.000 – 150.000 TL arası borçlarda azami aktif faiz oranı yüzde 4,25; gecikme faiz oranı yüzde 4,55
150.000 TL üzeri borcu olanlarda azami aktif faiz oranı yüzde 4,75; gecikme faiz oranı yüzde 5,05 seviyesinde bulunuyor.
Bu oranlar sabit kalırken, ihtiyaç kredilerindeki faizler yüzde 6’yı zorladı. Böylece kredi kartları, daha düşük faiz oranları sayesinde nakit ihtiyacını karşılamak isteyen tüketiciler için ilk tercih haline geldi.
YÜKSEK MEVDUAT FAİZİ YERİNE DÜŞÜK KART FAİZİ TERCİHİ
Tüketici davranışlarında yaşanan bu değişim, artan faiz yükü ve ekonomik belirsizliklerin sonucunda ortaya çıktı. Birikimini korumak isteyen yurttaşlar için mevduat getirileri yüksek görünse de borçlanmak isteyenler, artan kredi maliyetleri nedeniyle daha düşük faizli seçeneklere yöneldi. Bu bağlamda kredi kartı harcamalarının artışı, hem bireysel tüketim tercihlerinin hem de finansal sistemdeki yapısal değişimin bir göstergesi oldu.
KART KULLANIMI ARTIYOR İHTİYAÇ KREDİLERİ GERİLİYOR
Verilere göre ihtiyaç kredileri artık daha az tercih ediliyor. Yüksek faiz oranları, kısa vadeli harcamalar için bu ürünü dezavantajlı hale getiriyor. Kredi kartı harcamalarının hızla artması, hem tüketici alışkanlıklarının değiştiğini hem de bankacılık sektöründe bireysel borçlanma dengesinin yeniden kurulduğunu gösteriyor.
FAİZ SARMALI YURTTAŞI BORCA İTİYOR
Merkez Bankası’nın 350 baz puanlık son faiz artışı sonrası yaşanan gelişmeler, tüketicinin zaten zayıflayan alım gücünü daha da zorlaştırdı. Geliri giderini karşılamayan milyonlar, hayat pahalılığı karşısında günlük ihtiyaçlarını kredi kartı ya da kredili mevduat hesabıyla karşılamaya çalışıyor. Bu da bireysel borçlanmanın riskli bir biçimde büyümesine yol açıyor. Ekonomik yönetimin politikaları nedeniyle yüksek faiz kıskacına giren yurttaş, finansal kurumlara daha bağımlı hale geliyor.
