İktisatçı Dr. M. Murat Kubilay, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımlarda olası İstanbul depremine karşı sadece can kayıplarının değil, ülkenin ekonomik sisteminin çöküşüyle birlikte çok daha büyük bir yıkımın yaşanabileceği uyarısında bulundu. Paylaştığı grafikle birlikte İstanbul merkezli yedi ilin vergi, kredi, GSYH ve nüfus içindeki paylarına dikkat çeken Kubilay, “Türkiye’nin tüm varlıkları kırılgan bir alana sıkıştırıldı” dedi.
FİNANSAL MERKEZİN ÇÖKÜŞÜ TÜM SİSTEMİ SÜRÜKLER
“Deprem olur, önemli olan insan canıdır” görüşünün doğru olduğunu ancak bu bakışın yeterli olmadığını ifade eden Kubilay, sürecin ilerleyen aşamalarında malvarlıklarının, finans sisteminin ve kamusal kaynakların işlemesinin hayati öneme sahip olacağını vurguladı. Tüm bankaların merkezinin İstanbul’da bulunduğunu hatırlatan Kubilay, “Ana binalar yıkılmasa bile personel iş başına nasıl geçecek?” sorusunu sordu.
PARA VAR AMA TAŞIYACAK SİSTEM YOKSA NE OLACAK?
Yurtiçinden veya yurtdışından yapılan bağışların bölgeye ulaştırılabilmesi için aktif çalışan bir banka sistemi, sağlam tedarik zinciri ve işleyen bir altyapının şart olduğunu belirten Kubilay, aksi hâlde yardımların sadece sayısal birer veri olarak kalacağını ifade etti. “Gelen bağış, yerini bulmadan yardım olmaz” değerlendirmesinde bulundu.
MEDYA, AKADEMİ, BANKACILIK... HER ŞEY İSTANBUL'DA
İstanbul’un sadece finans değil, medya ve akademi gibi pek çok temel alanın da merkezi haline geldiğini kaydeden Kubilay, böyle bir yıkımda yalnızca ekonomik değil, kültürel ve bilgi akışının da duracağını savundu. “Ülkenin tüm yükümlülüklerini İstanbul’a hapsettik. 1999 Marmara Depremi’nden sonra bunu yapmamamız gerekirdi” diye konuştu.
BATIK KREDİLERİN YÜKÜ ÜLKEYİ ALTINDA BIRAKACAK
İstanbul merkezli sistemin çökmesiyle birlikte batık krediler, toplanamayan vergiler ve duran finansal sistemin yükünün önce çevresini, sonra tüm ülkeyi içine çekeceğini ifade eden Kubilay, “Geride kalan 26 yıl hiç iyi kullanılmadı. Bu yük, bir nesli yoklukta bırakır” dedi.
KANAL İSTANBUL UYARISI: YEŞİL ALAN DA YOK MALİ KAYNAK DA
Kubilay, bir başka çarpıcı uyarısında Kanal İstanbul projesine değinerek, şunları söyledi: “Yeşil alan kalmamış, altyapı hazır değil, kamu bankaları İstanbul’a taşınmış. Güvenle toplanacak bir alan yok. Bu projeye harcanan kaynaklar başka yerde kullanılsaydı, bugünkü risk çok daha az olurdu.”
ALTERNATİF BÖLGELER GELİŞTİRİLMEDİ, TAM AKSİ YAPILDI
Edirne, Tekirdağ, Eskişehir, Manisa, Gaziantep, Samsun gibi illerin yük alabilecek merkezler olarak öne çıkarılabileceğini savunan Kubilay, “Bu iller geliştirilebilirdi ama yapılmadı. Aksine İstanbul’a daha fazla yük bindirildi” dedi. Japonya ve Fransa gibi ülkelerde de merkezleşme olduğunu ama orada riskin yönetildiğini, bizde ise tam tersine riskin büyütüldüğünü vurguladı.
İSTANBUL’UN YIKIMI TÜM TÜRKİYE’NİN ÇÖKÜŞÜ OLUR
Kubilay, sözlerini şöyle tamamladı:
“Korkulan deprem gerçekleşirse İstanbul ekonomik olarak biter. Ama bu sadece İstanbul’un değil, Türkiye’nin de sonunu getirir. Her şeyin altında kalan bir Türkiye ile karşı karşıya kalırız. Bugün önlem alınmazsa, yarın telafisi olmayacak.”