ABC POLİTİK HABER ANALİZ
Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü(NATO) Devlet ve Hükumet Başkanları Zirvesi’nin 2025 yılındaki adresi Uluslararası Adalet Divanı’nın bulunduğu Hollanda’nın Lahey kentinde toplanıyor. Amerika Birleşik Devletleri(ABD) ve Avrupa ülkeleri arasındaki güvenlik konusunda yaşanan fikir ayrılıkları sonrası yapılacak ilk zirvede liderlerin birbirinden çok farklı gündemleri toplantıya taşıyacaklarını açıklaması dikkat çekti.
TRUMP TEMEL MADDEYİ DEĞİŞTİRECEK
ABD Başkanı Donald Trump’ın toplantıdaki ana gündemi NATO’nun temelini oluşturan ve bir üyeye saldırı yapılması durumunda bütün NATO üyelerinin birlikte savunacağı hükmünü içeren 5. madde.
Donald Trump, bu maddeyle ilgili yeni bir tanımı kamuoyuyla paylaşacağını söyledi.
Trump, NATO’nun mali yapısı hakkında da eleştirilerini yineledi. Göreve geldiği ilk dönemde müttefik ülkelerin savunma harcamalarını yeterince karşılamadığını savunan Trump, bu durumu şöyle ifade etti:
“NATO’ya ilk başladığımda yoksullardı. Çok uzun zaman önce gibi geliyor, 9 yıl önceydi değil mi? Ama yoksullardı ve hemen bunu anladım. ‘Yoksulsunuz’ dedim.”
Donald Trump, şimdi ise NATO üyesi ülkelerin savunma harcamalarını artırdığını ve ödeme yükümlülüklerini yerine getirmeye başladığını belirtti. “Müşterek bir sisteme sahip olunarak daha güçlü bir barış tesis edilebilir” diyen Trump, NATO’nun etkinliğinin finansal disiplinle doğrudan ilişkili olduğunu vurguladı.
ZELENSKI’NİN GÜNDEMİ RUSYA KORUMASI
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ise Ukrayna'nın İttifak gündemindeki yerini koruduğunu vurguladı. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte'ye toplantı ve zirveye daveti için teşekkür eden Volodimir Zelenski, zirve çerçevesinde atılacak adımların koordine edildiğini ve Ukrayna'nın beklentilerinin açıkça iletildiğini belirtti.
"Bu, Ukrayna'nın NATO gündemindeki öncelikler arasında kalmaya devam ettiğinin açık bir işaretidir," diyen Zelenski, Ukrayna’nın zirve bildirisinden Rusya’ya karşı mücadelede sürekli destek vurgusu beklediğini ifade etti.
Zelenski ayrıca, Rusya'nın Ukrayna topraklarına yönelik saldırılarını sürdürdüğünü hatırlatarak, Kiev yönetiminin en öncelikli gündeminin hava savunma kapasitesini artırmak olduğunu kaydetti.
"Tam da bu nedenle şu anki önceliğimiz, hava savunmasını güçlendirmek ve İttifak ülkelerinden alacağımız yardımla yerli savunma sanayimizin gelişimini desteklemektir," ifadelerini kullanan Zelenski, NATO üyelerine verdikleri sürekli destek güvenceleri için teşekkür etti.
I thank @SecGenNATO Mark Rutte for the meeting and for the invitation to the North Atlantic Alliance Summit. This is a clear signal that Ukraine remains among the priorities on NATO’s agenda.
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) June 24, 2025
We coordinated steps within the framework of the Summit and discussed our shared… pic.twitter.com/oExMUtWeA6
ERDOĞAN SAVUNMA ÜRÜNLERİ İHRACATINA SERBESTLİK İSTİYOR
Adalet ve Kalkınma Partili(AKP) Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Türkiye’nin NATO’ya katkılarını vurgularken, müttefikler arasında savunma sanayi ürünlerine yönelik ticaret engellerini eleştirdi.
“İttifakın caydırıcılık ve savunmasını pekiştirecek adımları değerlendireceğiz. Müttefiklerin savunma harcamalarının artırılması konusunda yeni hedefler belirleyeceğiz,” diyen Recep Tayip Erdoğan, Türkiye’nin NATO’nun ikinci büyük kara ordusuna sahip olduğunun altını çizdi.
Erdoğan, adil külfet paylaşımı ve Avrupa güvenliğinin güçlendirilmesi konusunda Türkiye'nin kararlılığını yineleyerek, NATO içinde savunma ürünleri ticaretine yönelik getirilen engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı.
Zirvede, Ukrayna’daki savaşın adil ve kalıcı bir çözüme kavuşturulmasına yönelik girişimlerin de ele alınacağını belirten Erdoğan, İsrail’in Gazze’de sürdürdüğü saldırılara da dikkat çekeceklerini söyledi.
NATO Devlet ve Hükûmet Başkanları Zirvesi’ne katılmak üzere Hollanda’nın Lahey şehrine hareket ettik.
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) June 24, 2025
Zirvede İttifakın caydırıcılık ve savunmasını pekiştirecek adımları değerlendireceğiz.
Müttefiklerin savunma harcamalarının artırılması konusunda yeni hedefler belirleyeceğiz.… pic.twitter.com/g1oCbjPbsy
HERKESİN DERDİ BAŞKA
Yapılan açıklamalar pek çok liderin gündemlerinin farklı olduğunu gösteriyor. Avrupa ile ABD arasındaki güvenlik konusundaki fikir ayrılıkları ve Erdoğan’ın Avrupa ile ABD arasında dengede durma çabaları zirvenin hararetli tartışmalara sahne olacağı beklentisini doğuruyor.
