Merkez Bankası’nın net rezervleri 68 milyar dolara ulaştı. Brüt rezervler ise 173 milyar dolarla tarihi zirveye çıktı. Finans dışı kesimin net döviz pozisyonu 132,8 milyar dolara yükseldi. Döviz piyasasına yönelik müdahaleler ve alınan önlemler tartışma konusu olmaya devam ediyor.
DÖVİZ BORCU VE KUR RİSKİ ARTIYOR
Şirketlerin döviz borçları hızla yükseldi. Finans dışı kesimin net döviz pozisyonu Kasım ayında 132,8 milyar dolara ulaştı. Bu rakam 2018’de 194 milyar dolardı. Geçen yıla göre artış oranı yüzde 73 oldu. Bu, 2008’den beri en yüksek artış oranı olarak kaydedildi.
Borçların yüzde 56’sı döviz cinsinden oluşuyor. Döviz borcunun yüzde 6,6’sı ise altın. Kurda her 1 TL’lik artış, borç stokunu 143,4 milyar TL yükseltiyor. Altının ons fiyatı 50 dolar arttığında, borç yükü 10,5 milyar TL büyüyor.
MERKEZ BANKASI KUR POLİTİKASINI YÖNLENDİRİYOR
Ekonomistler, Merkez Bankası’nın kuru doğrudan baskılamadığını düşünüyor. Ancak piyasaya bilinçli şekilde yön verdiği belirtiliyor. Ocak enflasyonu yüzde 5 oldu. Şubat enflasyonu ise yüzde 4 civarında bekleniyor. Kurun kontrollü şekilde yükselmesi, ihracatçıları bir nebze rahatlatıyor. TL’nin reel değer kazanması hedefleniyor.
İHRACATÇILAR NEDEN ZORUNLU DÖVİZ SATIYOR?
Ekonomi yönetimi, rezervlerin güçlü olduğunu iddia ediyor. Ancak ihracatçılar döviz gelirlerinin bir kısmını bozdurmak zorunda. Bankalar döviz ve altın işlemlerinde eskisi gibi düşük komisyonla işlem yapamıyor. Bazı bankaların düşük komisyon uygulamaları hala yasaklı.
Altın ithalatına getirilen kota devam ediyor. Bireyler için kur korumalı mevduat uygulaması sürdürülüyor. Tüm bu politikaların döviz kurunu baskılamak için uygulandığı belirtiliyor. Birçok ekonomist, "Önce piyasalar normale dönmeli, sonra Merkez’in nasıl bir strateji izlediği netleşir" yorumunu yapıyor.
KKM’DEN ÇIKIŞ SÜRÜYOR AMA BELİRSİZLİK DEVAM EDİYOR
Kur korumalı mevduattan çıkış süreci hızlandı. Ancak bu adımların kalıcı olup olmadığı tartışılıyor. Ağustos 2021’de dolar 8,4 TL seviyesindeydi. 20 Aralık 2021’de 17,5 TL’ye sıçradı. Döviz satışlarıyla kurun daha da yükselmesi önlenmeye çalışıldı.
Faiz artırmadan kuru baskılama ısrarı, enflasyonu yüzde 19’dan yüzde 109’a fırlattı. Ekonomistler, "Bu süreç bize ders oldu mu? Göreceğiz" şeklinde değerlendirmelerde bulunuyor.
CARRY TRADE STRATEJİSİ VE REZERV POLİTİKASI
Merkez Bankası rezerv toplamaya devam ediyor. Ancak bu adımın kurun yükselmesini önlemek için değil, carry trade yapan yatırımcılara güven vermek için olduğu belirtiliyor. Carry trade stratejisi, yüksek TL faizi ile döviz kurlarının yatay seyretmesine dayanıyor.
MORGAN STANLEY’DEN DOLAR/TL TAHMİNLERİ
Morgan Stanley, 2025 sonunda dolar/TL’nin 41 seviyesinde olacağını öngörüyor. 2026 için ise doların 44 TL seviyesine çıkacağını tahmin ediyor. Bu tahminler, döviz piyasasında belirsizliğin süreceğini gösteriyor.
DÖVİZ KURU NEDEN TUTULUYOR?
Net rezervlerdeki 220 milyar dolarlık iyileşme ve KKM’den çıkış süreci, büyük kur sıçramalarının önüne geçti. Ancak ani kur şokları yaşanırsa, firmaların dövize yönelme riski artıyor. 2024 sonunda şirketlerin döviz açığı 133 milyar dolara yaklaştı.
Ekonomistler, "Şu an kur baskılanıyor ama artmasın diye değil, düşmesin diye" yorumunu yapıyor. Döviz piyasasında stres birikmeye devam ediyor. Bu süreçte Merkez Bankası’nın nasıl bir adım atacağı belirsizliğini koruyor.
NE GÖZÜKÜYOR
Merkez Bankası’nın rezerv artışına rağmen döviz kuru üzerindeki kontrolünü kaybetmemek için çeşitli müdahalelerde bulunduğu görülüyor. İhracatçılara getirilen döviz bozdurma zorunluluğu, bireylerin kur korumalı mevduatta tutulması ve bankaların döviz işlemlerine yönelik kısıtlamalar, piyasaya yönelik önlemler arasında öne çıkıyor. Finans dışı kesimin döviz açık pozisyonunun hızla artması, kurda ani yükseliş ihtimaline karşı ekonomide bir risk faktörü oluşturuyor. Kurun yükselmesi ihracatçıları desteklerken, borç yükünü de artırıyor.
Morgan Stanley gibi uluslararası kuruluşların dolar/TL için yaptığı tahminler, piyasalardaki belirsizliği gözler önüne seriyor. Son dönemde kur hareketlerinin baskılanmasının arkasında, faiz artışıyla birlikte carry trade yatırımcılarına güven verme çabasının olduğu düşünülüyor.
Önümüzdeki süreçte, ekonomi yönetiminin attığı adımların ne kadar sürdürülebilir olduğu ve piyasanın bu politikalara nasıl tepki vereceği belirleyici olacak.
Yatırım Tavsiyesi Değildir: Bu haberde yer alan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve herhangi bir yatırım tavsiyesi niteliği taşımaz. Yatırım kararlarınızı, kişisel araştırmalarınız ve mali durumunuzu göz önünde bulundurarak almanız önerilir.
