Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da 18 Şubat 2025 tarihinde Dışişleri Bakanları Sergey Lavrov ve Mark Rubio’nun başkanlık ettiği Rusya ve ABD heyetleri arasında yapılan görüşmede Rusya’nın NATO’nun “çerçeveleme politikasına” karşı 24 Şubat 2022 tarihinde başlattığı Özel Askeri Operasyon sonrası Ukrayna sorunun çözülmesi için özel heyet kurulması kararının alınmasıyla başlayan süreçte dikkat çekici gelişmeler yaşanıyor.
ZELENSKI’NİN YETKİ KRİZİ
Resmi görev süresi 20 Mayıs 2024 tarihinde dolan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, 24 Şubat 2025 tarihinde görev süresini uzatmak için başvurduğu parlamentonda ret yanıtı almış, Volodimir Zelenski’nin görev süresi 26 Şubat 2025 tarihinde yeni başkan seçilene kadar uzatılmıştı.
Ukrayna Parlamentosu’undan yetkiyi alan Zelenski, imza aşamasına gelmiş olan değerli maden anlaşmasını görüşmek üzere 28 Şubat 2025 tarihinde Beyaz Saray’a gitmişti. Görüşmede, söz konusu anlaşmanın imzalanması bekleniyordu. Bu nedeniyle canlı yayınlanan görüşmeler sırasında Volodimir Zelenski’nin madenler karşılığında ABD’den Rusya’ya karşı koruma talep etmesi ABD Başkanı Donald Trump'ı sinirlendirmişti. Donald Trump, Zelenski’yi Beyaz Saray’dan kovmuştu. Trump bu gelişmenin ardından Ukrayna’ya askeri yardımları da durdurmuştu.
ABD – AVRUPA ÇATLAĞININ YANSIMASI: UKRAYNA
Donald Trump, yurt dışındaki mali kaynakları ülkesine döndürme hedefiyle göreve başlamıştı. Trump'ın bu doğrultuda NATO'yu ekonomik yük olarak tarif etmiş ve borçları ödemeyip harcamalarını arttırmayan Avrupa ülkelerini korumayacağını belirtmesi Avrupa'da güvenlik endişesi doğurmuştu. Trump’ın Rusya ile anlaşarak Ukrayna’daki çatışmaları sona erdirme çabaları ise Avrupa liderlerinin endişelerini daha da arttırmıştı.
Volodimir Zelenski’nin Beyaz Saray’dan kovulması ise Avrupa’nın yeniden Ukrayna’yı destekleme hevesini arttırdı. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, başkent Londra’da İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile 2 Mart 2025 tarihinde yaptığı görüşme sonrası İngiltere, Fransa ve muhtemelen 1-2 ülkeyle daha savaşı bitirecek bir senaryo konusunda Volodimir Zelenski ile anlaştıklarını ve bu planı ABD ile görüşeceklerini açıklamıştı.
RUTTE’DEN “AVRUPA MÜTTEFİKLERİ” VURGUSU
Mark Rutte bugün ise Avrupa Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola ile iyi bir görüşme yaptığını ve Ukrayna’yı desteklemeye devam etme konusunda hemfikir olduklarını belirtti. 14 Ekim 2010 – 2 Temmuz 2024 tarihleri arasında Hollanda Başbakanı olarak görev yapmış olan Rutte’nin küresel güvenlikleri için kritik bir anda olduklarını öne sürdü. Mark Rutte'nin açıklamasında, savunma harcamalarını artırmaları ve birlikte caydırıcılık ve savunma sağlayabilmeleri için üretimi artırmaları gerektiğini anlatırken “Avrupa Müttefikleri” kavramını kullanması ise dikkat çekti.
Yaşanan gelişmeler neticesinde, güvenlik endişesi duyan Avrupa liderlerinin Donald Trump’ın Zelenski’yi kovmasının ardından Ukrayna’ya yönelik askeri destek ısrarının arttığı görüldü.
Good meeting with @EP_President @RobertaMetsola
— Mark Rutte (@SecGenNATO) March 3, 2025
We agree that we need to continue to support Ukraine. And at this critical moment for our global security, European Allies must step up defence spending and ramp up production to ensure we can deter and defend together. pic.twitter.com/vM7WWLhKbC
