ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı’nın (CIA) son dönemde işe alınan personel listelerini Beyaz Saray’la paylaşması, güvenlik krizini yeniden gündeme getirdi. Bu adımın, Donald Trump’ın federal hükümeti küçültme ve kurumları kendi önceliklerine göre yeniden şekillendirme hamlesinin bir parçası olduğu öne sürülüyor. Ancak bu paylaşımın özellikle Çin ve Rusya istihbarat servislerine sızma fırsatı tanıyabileceği iddiaları istihbarat çevrelerinde endişe yaratıyor.
GİZLİ BİLGİLERİN PAYLAŞILMASI: TRUMP’IN İSTİHBARAT ÜZERİNDEKİ BASKISI
CNN’in üç farklı kaynağa dayandırdığı haber, CIA’in son iki yıl içinde işe alınan ajan ve analistlerin listesini e-posta yoluyla Beyaz Saray’a ilettiğini ortaya koydu. Özellikle Çin üzerine çalışan ve "Çinli hackerların hedefinde" olduğu belirtilen genç analistlerin bilgilerini içeren bu liste, Trump yönetiminin istihbarat teşkilatını kontrol altına alma hamlesinin sembolik adımlarından biri olarak değerlendiriliyor.
New York Times’a konuşan CIA yetkilisi, bu adımı savunarak "Paylaşılan bilgiler yalnızca baş harflerden oluşuyordu ve güvenlik tehlikesi yaratmıyordu" dese de eski istihbaratçılar bu görüşe katılmıyor. ABD Kongresi İstihbarat Komitesinden Demokrat Jim Himes ise bu paylaşımı "güvenlik açısından tehlikeli ve ihmalkâr" olarak nitelendirdi. Himes, "Bu ayrıntıların gizli olmasının bir nedeni var. CIA çalışanlarının kimliklerinin korunması güvenlikleri ve görevleri açısından kritik önem taşıyor" diyerek tepki gösterdi.
Bu gelişmeler, Trump yönetiminin istihbarat üzerinde kontrol sağlama çabalarının, CIA’de güvenlik zaafları doğurabileceği eleştirilerini güçlendiriyor. Trump’ın CIA’yi yalnızca ulusal güvenlik değil, kendi politik ajandasına hizmet edecek şekilde dizayn etme hamlesi dikkat çekiyor.
GÖNÜLLÜ İSTİFA TEKLİFİ: CIA PERSONELİNDEN KÖKLÜ TEMİZLİK
Wall Street Journal (WSJ) ve CNN’in haberlerine göre, Trump yönetimi, CIA çalışanlarına "gönüllü istifa karşılığında mali teşvik" teklifinde bulundu. Bu teklif, Trump’ın "federal hükümeti küçültme" planının CIA üzerindeki somut yansımalarından biri. WSJ’ye konuşan kaynaklara göre kurumda yeni işe alımlar donduruldu, mevcut personel ise Trump’ın "ticaret savaşları, uyuşturucu kartelleriyle mücadele ve Çin’i zayıflatma" gibi öncelikleri doğrultusunda yeniden şekillendirilecek.
Trump, CIA’i mevcut küresel tehdit algısına değil, kendi politik ajandasına uygun hale getirme planını "ulusal güvenlik önceliklerine uyum sağlama" iddiasıyla savunurken, bu durum kurum içinde gerilim yaratıyor. CNN’e konuşan bir CIA yetkilisi, bu hamlenin "kurumun ulusal güvenlik önceliklerine duyarlı olması için gerekli olduğunu" ifade etti. Ancak 6 Şubat’a kadar istifa eden çalışanlara sunulan teşvik teklifinin 20 bin kişi tarafından kabul edilmesi, CIA’de iç dinamiklerdeki krizin boyutlarını gözler önüne seriyor.
RAND RAPORU: UKRAYNA’DAKİ SAVAŞ KÜRESEL HESAPLAŞMAYA DÖNÜŞTÜ
Trump yönetiminin CIA üzerindeki yeniden yapılandırma adımları sürerken, CIA’ye yakınlığıyla bilinen RAND düşünce kuruluşunun yayımladığı bir rapor Ukrayna’daki vekil savaşın boyutlarını gözler önüne seriyor. Raporda, Ukrayna’daki savaşın sadece Rusya ve Ukrayna arasında bir çatışma olmaktan çıktığı, küresel güçlerin çıkar savaşına dönüştüğü vurgulanıyor.
RAND raporuna göre Kuzey Kore, Rusya’ya destek için 10 bin asker gönderdi. Ayrıca Moskova’ya balistik füzeler ve top sistemleri sağlayarak sahadaki gücünü artırdı. CIA’in istihbarat verilerine göre Çin doğrudan çatışmalara katılmıyor ancak Rusya’ya ekonomik yaptırımlara katılmayarak Moskova’ya dolaylı yoldan destek sağlıyor. Çin’in, Rusya’nın enerji kaynaklarını satın alarak ekonomik akışını sürdürmesine yardımcı olduğu ve kritik askeri ekipman tedarikinde bulunduğu ifade ediliyor.
RAND raporunda ayrıca Japonya ve Güney Kore’nin de Ukrayna’ya perde arkasından askeri destek sağladığı belirtiliyor. Japonya’nın bu desteğinin 12 milyar doları bulduğu, Güney Kore’nin ise ticaret yasalarını değiştirerek ABD üzerinden Ukrayna’ya top mermisi ve askeri ekipman gönderdiği kaydediliyor. CIA analizlerine göre Çin, Kuzey Kore ve Rusya, Ukrayna krizini ABD ve Batı’nın küresel etkisini zayıflatmak için fırsat olarak görüyor.
TRUMP VE PUTİN DÖNEMİNDE ABD-RUSYA İLİŞKİLERİNDE BELİRSİZLİK
Trump’ın başkanlık koltuğuna yeniden oturması, ABD-Rusya ilişkilerinin gidişatını yeniden tartışmaya açtı. Rusya Halkların Dostluğu Üniversitesi’nden Maksim Zinovin, Trump’ın Putin ile diyalog kurma isteğinin olumlu ancak sınırlı olduğunu belirtti. "İç siyasi baskılar ve Kongre’nin tutumu nedeniyle Trump’ın Moskova ile stratejik ortaklık kurması beklenmiyor" diyen Zinovin, bu ilişkilerin daha çok dar kapsamlı işbirlikleriyle sınırlı kalacağını ifade etti.
Rusya’daki Siyasal Araştırmalar Enstitüsü Müdür Yardımcısı Darya Grevtsova ise "Trump, öngörülemez bir siyasetçi. Söyledikleri çoğu zaman eylemleriyle örtüşmüyor" dedi. Grevtsova’ya göre ABD’de "derin devletin" etkin olması, Trump’ın bağımsız hareket kabiliyetini sınırlandırıyor. Trump’ın Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’e baskı yaparak barış sağlayabileceği ancak asıl belirleyici faktörün ABD ve Rusya’nın karşılıklı tavizleri olacağı vurgulandı.
CIA’DEKİ DÖNÜŞÜM, KÜRESEL DENGELERİ DEĞİŞTİREBİLİR
Trump’ın CIA üzerindeki baskısı, kurumun köklü yapısal dönüşümler geçirmesine yol açıyor. Bu dönüşümün hedefinde Çin, Rusya ve küresel ticari rakiplerin etkisizleştirilmesi yer alıyor. Ancak bu hamleler CIA içinde güvenlik krizleri yaratırken, kurumun istihbarat paylaşımı konusunda ciddi zaaflara açık olduğu eleştirilerini artırıyor.
Öte yandan Ukrayna’daki savaşın sadece bölgesel bir çatışma değil, Çin, Rusya, Kuzey Kore ve Batı’nın güç mücadelesine sahne olduğu görülüyor. CIA’in yeniden yapılandırılması süreciyle birlikte ABD’nin küresel politikalarının da yeni bir çerçeveye oturacağı kaçınılmaz görünüyor. Ancak bu süreçte iç istihbarat zaafları, Trump yönetiminin tartışmalı adımlarının en büyük risk alanı olarak dikkat çekiyor.