HABER ANALİZ: SONER BAHADIR
Amerika Birleşik Devletleri(ABD) Başkanı Donald Trump’ın ülkesinin harcamalarını kısarak Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü(NATO) bünyesindeki Avrupa ülkelerinin askeri harcamalarını arttırmayı hedefleyen “MAGA”(Make America Great Again/Amerika’yı yeniden büyük yap) politikası sonucu Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron öncülüğünde başlayan “Avrupa Müttefikleri” ayrılığı yeni bir boyut kazanıyor.
ABD’nin Ortadoğu’daki müttefiklerinin başında gelen İsrail’in Filistin’deki işgal ve katliamlarına gösterdiği tepki ve Filistin devletinin kuruluşuna yönelik desteğiyle dikkat çeken Emmanuel Macron’dan bu kez de Lübnan hamlesi geldi.
UNIFIL’İN GÖREV SÜRESİ UZATILDI
Macron, Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn ve Lübnan Başbakanı Navaf Salam ile görüşmelerinin ardından bir açıklama yaptı.
Emmanuel Macron, Fransa'nın da dahil olduğu Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Gücü’nün(UNIFIL) görev süresinin oy birliğiyle yenilenmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Lübnan yönetiminin, devletin güç tekelini yeniden tesis etme yönündeki “cesur kararlarını” takdirle karşıladığını belirten Macron, bu amaçla hazırlanacak planın kabine tarafından benimsenmesi konusunda Lübnan hükümetini teşvik etti.
Söz konusu planın hayata geçirilmesi için İsrail güçlerinin Güney Lübnan'dan tamamen çekilmesinin ve Lübnan egemenliğine yönelik tüm ihlallerin sona ermesinin temel koşullar olduğunu vurgulayan Emmanuel Macron, Fransa'nın İsrail'in işgali altındaki noktaların devrinde rol oynamaya hazır olduğunu yineledi.
Macron, Lübnan için somut adımlar atılacağını belirterek yıl sonuna kadar iki konferans düzenleme kararlılıklarını yinelediğini bildirdi.
Emmanuel Macron, bu konferanslardan ilkinin, ülkenin egemenliğinin direği olan Lübnan Silahlı Kuvvetleri'ne destek amacıyla, ikincisinin ise Lübnan'ın yeniden canlandırılması ve inşası amacıyla düzenleneceğini açıkladı.
Fransa'nın temsilcisi Jean-Yves Le Drian'ın, plan kabul edilir edilmez yetkililerle çalışmak üzere Lübnan'a gideceği belirtildi.
تحدثتُ مع رئيس لبنان، جوزاف عون، وكذلك مع رئيس مجلس الوزراء، نواف سلام.
— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) August 29, 2025
لقد تمّ تجديد ولاية قوة الأمم المتحدة المؤقتة في لبنان (اليونيفيل)، التي تشارك فيها فرنسا بشكل فاعل، بالإجماع. إنّها رسالة مهمة، وقد رحبنا بها.
أشَدتُ بالقرارات الشجاعة التي اتخذتها السلطة التنفيذية…
LÜBNAN “REKABETİ”
ABD’ye karşı elini güçlendirme ve etki alanını genişletme çabasına giren Macron, bu konudaki ilk hamlesini 28 Mart 2025 tarihinde Joseph Avn’ı ağırlayarak yapmıştı. Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Emmaneul Macron’un bu görüşmede İsrail’le 27 Kasım 2024 tarihinde yürürlüğe giren ateşkes anlaşması doğrultusunda izleme komitesinin çalışmalarını sürdürebilmesi için Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile temasa geçerek durumu görüşeceklerine ve çalışmalar yapacaklarına söz verdiğini belirtmişti.
Avn’ın 9 Ocak 2025 tarihinde Cumhurbaşkanı seçilmesine ABD ve Fransa destek vermişti. Joseph Avn ise yemin töreninde Hizbullah’ın silah bırakması için çaba sarf edeceğini söylemişti.
Aynı Avn’ın başta Hizbullah olmak üzere bütün grupların silahsızlandırılması ve silah tekelinin orduya geçmesi tasarısı 7 Ağustos 2025 tarihinde Lübnan Parlamentosu tarafından onaylanmıştı.
Donald Trump’ın partisi Cumhuriyetçi Parti’den Kongre Üyesi Darrell Issa, aynı gün Joseph Avn ile yaptığı görüşmenin ardından İsrail'in Güney Lübnan'dan çekilmesi sorununa çözüm bulmak için çalışmaya devam edeceklerini belirterek, “Lübnan Ordusuna da tam desteğimizi sunuyoruz” demişti.
MACRON’UN BRICS GİRİŞİMLERİ
Emmanuel Macron’un bu süreçte bir diğer hamlesi de Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nin kurucuları olduğu ve küresel ilişkilerde “çok taraflılığı” savunan ekonomik ve siyasi birlik olan BRICS’e yakınlaşma olmuştu.
Macron, 5 Haziran 2025 tarihinde başkent Paris’te Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva ile bir araya gelmişti. Görüşmede, Brezilya ve Fransa'nın aynı vizyonla halk ve gezegen için birlikte hareket ettiğini ve ortak bir gelecek inşa ettiğini söyledi.
Emmanuel Macron ayrıca, 21 Ağustos 2025 tarihinde de Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile görüşmüştü. İki ülke arasındaki işbirliğine değinen Macron, gelecek yıl Hindistan'ın BRICS dönem başkanlığı ile Fransa'nın G-7 dönem başkanlığına işaret ederek küresel platformlarda ortak hareket etme potansiyeline dikkat çekmişti.
Macron’un bu girişimlerinin ardından İsrail Savunma Bakanı Israel Katz ise 26 Ağustos 2025 tarihinde Lula da Silva'yı Uluslararası Holokost Anma İttifakı'ndan (IHRA) Brezilya'yı çekmesi nedeniyle eleştirmiş ve Holokost'a saygısızlık yaptığını öne sürdüğü Luiz Inacio Lula da Silva'yı “İsrail'de istenmeyen adam” ilan ettiğini hatırlatmıştı.
Emmanuel Macron aynı akşam, Binyamin Netanyahu'nun kendisini Yahudi karşıtlığı konusunda eylemsiz kalmakla suçlamasının “kabul edilemez ve Fransa'nın tamamına yönelik bir saygısızlık” olduğunu belirtmişti.
Macron, “Yahudi karşıtlığıyla mücadele araçsallaştırılamaz ve İsrail ile Fransa arasında bir anlaşmazlığı besleyemez” demişti. IHRA’nın antisemitizm tanımının, İsrail'in Gazze'deki politikalarını aklayamayacağını vurgulayan Emmanuel Macron, kalıcı barışın ancak İsrail'i tanıyan ve egemen bir Filistin devletinin kurulmasıyla mümkün olacağını yinelemişti.
FİLİSTİN’DEN SONRA LÜBNAN MI?
Filistin konusunda yaşanan gelişmeler, ABD ve “Avrupa Müttefikleri” arasındaki rekabetin sahasının Filistin olacağına yorumlarına neden olmuştu.
Macron’un “konferans” planları ise Filistin’deki bu rekabetin Lübnan’a uzanarak genişlediği değerlendirmesine neden oldu.
