Analiz

Mehmet Uçum’un hayalindeki anayasa: Führer’in Türkçesi “Ülke Lideri” mi?

Mehmet Uçum’un kurmak istediği düzende “Başkan”a yüklemeye çalıştığı “ülke liderliği” unvanı Adolf Hitler’in “Fuhrer” unvanının Türkiye’ye uyarlanmış hali mi olduğu sorusunu akıllara getirdi.

Abone Ol

ABC POLİTİK / HABER - ANALİZ

Abdullah Öcalan’ın 27 Şubat 2025 tarihli “Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı” sonrası PKK’nın 12 Mayıs 2025 tarihinde kendini feshetmesi sonrası yeni sürece dair yasal düzenleme ve “yeni anayasa” tartışmaları sürüyor.

Adalet ve Kalkınma Partisi(AKP) ile Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi(DEM Parti) arasındaki görüşmelerde öne çıkan İnfaz Kanunu’nda değişiklik yapılması konusunda anlaşmazlık devam ederken Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu Başkanvekili Mehmet Uçum ise kurmak istedikleri yeni düzenin niteliklerini yazdı.

KURUMSAL KUVVETLER AYRILIĞI YOK

Mehmet Uçum “Yurtsever Demokrasi” adını verdiği bu düzenin temel niteliğinin “egemenliğin bütünlüğü” olduğunu belirtti. Uçum’a göre bu bütünlüğü sağlamanın tek yolu da halkın milli egemenliğe tek başına sahip olması.

Egemenlik iradesinin “halkta tekleşmesi” gerektiğini savunan Mehmet Uçum’a göre kuvvetler ayrılığı kurumsal bir ayrılık değil, milli egemenliğin işlevidir ve fonskiyonel ayrılık olarak düzenlenmelidir.

BAŞKAN’A “ÜLKE LİDERLİĞİ” VASFI

Uçum, “Başkanlık”ın “demokratik cumhuriyete” en uygun hükumet modeli olduğu görüşünde. Mehmet Uçum’un modelinde halk tarafında doğrudan ve salt çoğunlukla seçilen “Başkan”a “ülke liderliği” vasfı yükleniyor. Uçum, bu modelde seçilen Başkan’a hem halkın hem de devletin başkanı sıfatlarını yüklerken devletin işleyişinin tümden halk iradesine bağlanacağı yorumunda bulundu.

ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER GEÇERSİZ

Mehmet Uçum’un modelinde hedef alınan bir diğer durum da uluslararası sözleşmeler. “Milli yargı”nın belirleyiciliğinin “demokrasinin yargısal niteliği” olduğu bir model öngören Uçum, uluslararası sözleşmelerden oluşan hukuk düzeninin çöküş içerisinde olduğu görüşünde. Mehmet Uçum bu yüzden uluslararası sözleşmelerin iç hukuk mevzuatının üstünde olmaması gerektiğini düşünüyor.

FUHRER’İN TÜRKÇESİ “ÜLKE LİDERİ” Mİ?

Almanya’da yayınlanan bu kanunda Adolf Hitler üzerinde “Devlet Başkanlığı” anlamındaki “Reich Başkanlığı” ile “Hükumet Başkanlığı” anlamında “İmparatorluk Şansolyesi” birleştirilmiş ve ortaya “Fuhrerlik” rejimi ortaya çıkmıştı.

Almanya'da "Führerlik" düzeninin kurulduğu kanun

Uçum’un tarif ettiği “Başkanlık” sisteminin, Nazi Almanyası döneminde 2 Ağustos 1934 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan kanunla yürürlüğe giren “Führer” yani “Önder” sistemini akıllara getirdi.

Mehmet Uçum’un kullandığı “ülke lideri” nitelemesinin “Führer”in Türkiye’ye uyarlanmış hali olup olmadığı merak konusu oldu.