“Amerika’yı yeniden büyük yapma/Make America Great Again(MAGA)” parolasıyla 20 Ocak 2025 tarihinde görevi devralan Amerika Birleşik Devletleri(ABD) Başkanı Donald Trump’ın göreve gelmeden önce 8 Aralık 2024 tarihinde diğer üye ülkelerin borcunu ödemeyip harcamalarını arttırmaması durumunda ABD’yi Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü’nden(NATO) çıkarmayı düşünebileceğini söylemesiyle başlayan gerginlik gündemdeki yerini koruyor.

Donald Trump’ın göreve geldikten sonra “tarihsel rakibi” Rusya’ya ılımlı mesajlar göndermeye başlamasının ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de bu ılımlı mesajlara uyum göstermiş ve 2 ülke arasındaki diyalogda ılımlı bir atmosfer oluşmuştu. Oluşan bu ılımlı atmosferin ilk meyvesi iki ülke heyetlerinin 18 Şubat 2025 tarihinde Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’dan Ukrayna’nın geleceğini ortak bir heyet kurarak beraber kararlaştırma kararı alarak ayrılması olmuştu. Bu sonuç, Avrupa ülkesi liderlerinin güvenlik konusunda “yalnızlık” duygusuna kapılmasına ve “kendi başlarının çaresine bakacak” hamlelere başlamasına neden olmuştu.

ZELENSKI’NİN KOVULMASI VE “AVRUPA MÜTTEFİKLERİ” HAMLESİ

Riyad’daki masaya oturtulmamasına tepkili olan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin maden anlaşması için gittiği ve canlı yayınlanan görüşmede askeri destek talebini yinelemesi üzerine sinirlenen Trump tarafından Beyaz Saray’dan kovulması ise Avrupa ülkeleri liderleri tarafından fırsat olarak görüldü.

2010 – 2024 yılları arasını Avrupa ülkesi olan Hollanda’nın Başbakanı olarak geçirdikten sonra 1 Ekim 2024 tarihinden itibaren NATO Genel Sekreteri olan Mark Rutte’nin 4 Mart 2025 tarihinde Avrupa Parlamentosu(AP) Başkanı Roberta Metsola ile yaptığı görüşmede savunma harcamalarını arttırma ve ortak savunma gücü hedefiyle “Avrupa Müttefikleri” kavramını kullanması seyri değiştiren olay olmuştu.

8 Kasım 2019 tarihinde İngiltere merkezli Economist dergisine, dönemin ABD Başkanı Joe Biden’ın Suriye’den asker çekmesini “NATO’nun beyin ölümü” olarak niteleyen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 28 Mart 2025 tarihinde Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ı Paris’te ağırlamıştı.

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, görüşmenin ana gündeminin İsrail'in saldırıları olduğunu ve Emmanuel Macron’un 27 Kasım 2024 tarihinde varılan anlaşma doğrultusunda hareket edilmesi için Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşeceğine söz verdiğini açıklamıştı.

Macron’un bu girişimi hem “Avrupa Müttefikleri”nin ABD’ye karşı ilk bağımsız hareket etme girişimi hem de Emmanuel Macron’un ittifakın liderliğine soyunması olarak yorumlanmıştı.

GÜMRÜK VERGİSİ, 32 MİLLET VE MACRON’UN AYRIKSI HAMLESİ

“Avrupa Müttefikleri”nin hayalleri ise Trump’ın 2 Nisan 2025 tarihli “ekonomik bağımsızlık bildirgesi” ile suya düşmüştü.

Donald Trump bu tarihte 27 ülkenin üye olduğu Avrupa Birliği'ne(AB) yüzde 20 gümrük tarifesi uygulama kararı almıştı. Bu kararın ardından 3 Nisan 2025 tarihinde ise NATO'nun resmi sosyal medya hesabından tüm üyelerin "birliğine" vurgu yapılan bir video yayınlandı. Videoda Avrupa ve Kuzey Amerika'dan 32 milletin ortak hedef doğrultusunda birlikte ve güçlü durduğuna dair ifadeler yer almıştı.

32 üyesinin 23'ü AB üyesi olan ve 30 üyesi Avrupa kıtasında bulunan NATO'nun böyle bir video yayınlaması "Avrupa Müttefikleri" fikrinden vazgeçildiği şeklinde yorumlanmıştı.

Macron ise 4 Nisan 2025 tarihinde “450 milyon Avrupalı, işte gücümüz bu” yazılı bir görseli “Hep birlikte, tüm sektörlerimizle birlikte kendimizi koruyabileceğiz ve Avrupa'nın yeniden sanayileşmesini hızlandırabileceğiz” mesajıyla paylaşarak “Avrupa Müttefikleri” fikrinde ısrar eden bir çizgide olduğunu vurgulamıştı.

JAPONYA ZİYARETİ

Bu gelişmeler ışığında Mark Rutte’nin NATO’nun sosyal medya hesabında “Hint-Pasifik bölgesindeki ortaklarından biri” olarak nitelendirilen Japonya’ya ziyareti NATO’nun iç gerilimini aşmak için yapılmış bir hamle olarak değerlendirildi.

Bu ziyarette “Avrupa Müttefikleri” çizgisinin mi Trump çizgisinin mi etkili olduğunu yaşanacak gelişmeler gösterecek.

ÜYE OLMAYAN ÜLKELERLE GENİŞ AĞ

NATO’nun sosyal medya hesabından ziyaretle ilgili yapılan duyuruda bir de videoya yer verildi. Videoda, NATO’nun üye olmayan ülkelerden oluşan geniş bir ağ ile çalıştığı ve barış ve güvenliğe ulaşmak için Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler gibi diğer uluslararası örgütlerle yakın bir işbirliği yapıldığı belirtildi.

Videoda şu ifadeler yer aldı:

“NATO, dünya çapında NATO ortakları olarak adlandırılan üye olmayan ülkelerden oluşan geniş bir ağ ile çalışır. İttifak ayrıca barış ve güvenliğe katkıda bulunmak için Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler gibi diğer uluslararası örgütlerle yakın bir şekilde işbirliği yapar. Bu örgütler ve ortak ülkeler, askeri eğitim tatbikatları, kriz önleme ve yönetimi, bilgi paylaşımı ve çok daha fazlası dahil olmak üzere birçok etkinlikte NATO ile iş birliği yapar. Bu ortaklıklar, NATO ve ortaklarının terörizm, siber saldırılar veya iklim değişikliği gibi ortak zorluklarla başa çıkmalarına olanak tanır. NATO'nun temel değerlerini paylaşan ortaklarla iş birliği yapmak, sınırlarımızın ötesinde istikrara katkıda bulunur ve içimizdeki güvenliğimizi artırır.”

HABER ANALİZ | Macron NATO'ya isyan bayrağı açtı! HABER ANALİZ | Macron NATO'ya isyan bayrağı açtı!

ANALİZ I ABD ve Rusya'nın 6,5 saatlik İstanbul buluşması ne anlama geliyor ANALİZ I ABD ve Rusya'nın 6,5 saatlik İstanbul buluşması ne anlama geliyor

NATO, Rusya ve Çin'i suçlayan kara propaganda videosunu neden yayınladı? NATO, Rusya ve Çin'i suçlayan kara propaganda videosunu neden yayınladı?