ABD Başkanlığı görevini 20 Ocak 2025 tarihinde devralan ve siyaset sahnesine hızlı bir giriş yapan Donald Trump’ın küresel siyasete yapacağı etkiler merak konusu olmaya devam ediyor. 2010-2014 yılları arasında Türkiye’nin ABD Büyükelçisi olan CHP İstanbul Milletvekili Namık Tan ise Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’yi Beyaz Saray’dan kovduktan sonra Kongre’de hitap eden Donald Trump’ın açıklamalarını ve etkilerini değerlendirdi.
Donald Trump’ın yaklaşık 100 dakika(1 saat 40 dakika) süren konuşmasında dış politikaya 80. dakikada sıra gelmesinin dış politikayı öncelemediğini ve dış politika konusunda da Avrupa’nın ve Ortadoğu’nun merkezde olmayacağı değerlendirmesinde bulunan Namık Tan, Trump’ın Asya-Pasifik cephesi yani Çin’e odaklanacağını söyledi.
Donald Trump ve ekibinin had safhada İsrail yanlısı olduğuna işaret eden Tan, Ortadığu’nun ancak İsrail merceğinden ABD yönetiminin merceğine girebileceğini söyledi. Trump’ın Suudi ve Körfez sermayesini ilgi çekici bulduğunu düşünen Namık Tan, İran’ın Donald Trump’ın yeni dönemiinde halledilmesi gereken öncelikli mesele olduğu görüşünde.
KÜRT MESELESİNDE “DERİN DÜŞ KIRIKLIĞI” ÖNGÖRÜSÜ
Tan, Trump’ın Suriye’ye, Irak’a veya buralarda yaşayan Kürtlerin akıbetine özel bir ilgi göstereceğini umanların derin bir düş kırıklığına uğrayacağı öngörüsünde bulundu. Namık Tan, buna karşılık AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın aynı anda hem İsrail karşıtı sert söylemi sürdürüp hem de Donald Trump’ın Suriye’de Fırat Nehri’nin doğusundan çekilme talimatı vermesini beklediğini ifade etti.
Tan, Recep Tayyip Erdoğan’ın zamanın kendi yanında olduğunu varsaydığını ve bir yandan İmralı Adası’nda PKK Lideri Abdullah Öcalan ile bir diyalog başlatıp PKK ve YPG ile uğraşmaktan maliyetsiz kurtulacağını sandığını belirtti. Namık Tan, temenilerin peş peşe dizilmesi sonucunda ise ortaya tutarlı bir stratejinin kendiliğinden çıkmadığına işaret etti.
“ÇİN – RUS AYRILIĞI OTURMUYOR”
Tan, Trump’ın Ukrayna’da ateşkesi ve yer altı zenginlikleri anlaşmasını hemen peşine Rusya ile de her türlü ticarete başlamak ve dolaysıyla tüm yaptırımları kaldırmak için istediğinin anlaşıldığını belirtti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in İran’ın başkenti Tahran’a ve Çin’in başkenti Pekin’e elçilerini gönderdiğini hatırlatan Namık Tan, Donald Trump’ın Rusya’yı Çin’den ayırdığı iddialarının oturmadığı görüşünde.
“ABD – AVRUPA AYRIŞMASI UKRAYNA İLE AŞILAMAZ”
Tan, Ukrayna krizinde iyice açığa çıkan ABD – Avrupa ayrışmasının Ukrayna’da varılacak bir ateşkesle aşılamayacağı, aksine muhtemelen derinleşerek süreceği öngörüsünde bulundu. Trump’ın Volodimir Zelenski’yi Beyaz Saray'dan kovmasının ardından İngiltere’nin başkenti Londra’da NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’nin de yer aldığı toplantıyı hatırlatan Namık Tan, Avrupa'nın yeni bir savunma mimarisi için bir araya gelmek zorunda kaldığını belirtti.
ABD’nin tüm dünyada 6 komutanlık üzerinden askeri güç projeksiyonu yapan ve savunmasını küresel olarak kurgulayan tek devlet olduğunu belirten Tan, NATO’nun esasen ABD’nin Avrupa cephesi olduğunu vurguladı. Namık Tan, NATO bünyesinde Müttefik Kuvvetler Avrupa Yüksek Komutanı(SACEUR) unvanını taşıyan General Cristopher Cavoli’nin aynı zamanda ABD Avrupa Komutanı(EUCOM) unvanını taşıdığını vurguladı.
ABD’SİZ NATO OLASILIĞI
Tan, Türkiye’nin kendi ulusal savunmasını NATO’suz tasarlayamayacağını ancak mecazen “ABD’siz NATO” olasılığı üzerine şimdiden kafa yorulması gerektiğine işaret etti. Avrupa'nın bundan sonraki savunma mimarisinde Londra Formatı’nın esin kaynağı olacağı öngörüsünde bulunan Namık Tan, Türkiye’nin SACEUR’un ABD’li olması zorunluluğun da kalkabileceği yakın bir geleceğe hazırlanması gerektiğini vurguladı.
UKRAYNA İLE BİRLİKTE AB ÜYELİĞİ
Tan son olarak yeni Avrupa savunma mimarisinin önce savunma sanayilerinin entegrasyonunun sonra da Ukrayna ile birlikte Avrupa Birliği üyeliğinin atlama taşı veya kaldıracı olabileceği tahmini dile getirdi.
11.Bundan sonraki Avrupa savunma mimarisi için Londra Formatı esin kaynağı olacak. Ankara, SACEUR’ün ABD’li olması zorunluluğunun da kalkabileceği bir yakın geleceğe hazırlanmalı. Yeni Avrupa savunma mimarisi önce savunma sanayilerinin entegrasyonunun sonra Ukrayna ile birlikte…
— Namık Tan (@NamikTan) March 5, 2025
